Η Ευρώπη βάζει κανόνες στην τεχνητή νοημοσύνη, θέτοντας σε εφαρμογή τις πρώτες ρυθμίσεις του AI Act. Πρακτικά, από την Κυριακή 2 Φεβρουαρίου 2025, ξεκίνησαν να ισχύουν οι πρώτοι κανόνες του AI Act, του πρώτου ολοκληρωμένου νομικού πλαισίου για την τεχνητή νοημοσύνη στην ΕΕ. Η πλήρης εφαρμογή του AI Act αναμένεται το 2026, με σταδιακή ενσωμάτωση των διατάξεων για συστήματα γενικής χρήσης και υψηλού κινδύνου.

Το AI Act στοχεύει στην προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων και της ασφάλειας των πολιτών, διατηρώντας ταυτόχρονα τη δυναμική της Ευρώπης ως παγκόσμιου ηγέτη στην καινοτομία και την ανάπτυξη αξιόπιστης τεχνητής νοημοσύνης.

Από την Κυριακή 2 Φεβρουαρίου, άρχισαν να εφαρμόζονται οι πρώτοι κανόνες του νόμου για την Τεχνητή Νοημοσύνη (AI Act)

Τα πρώτα μέτρα, που τέθηκαν σε εφαρμογή, περιλαμβάνουν την απαγόρευση συγκεκριμένων επικίνδυνων χρήσεων της τεχνητής νοημοσύνης, όπως η βιομετρική κατηγοριοποίηση και η αναγνώριση συναισθημάτων σε σχολεία και χώρους εργασίας, καθώς και η μαζική συλλογή δεδομένων για τη δημιουργία βάσεων αναγνώρισης προσώπων. Παράλληλα, προβλέπονται δράσεις εκπαίδευσης και κατευθυντήριες οδηγίες για τη σωστή κατανόηση των συστημάτων ΤΝ, τόσο από χρήστες όσο και από προγραμματιστές.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεσμεύεται να δημιουργήσει έναν δυναμικό κατάλογο πρακτικών εκπαίδευσης, με στόχο την ανταλλαγή γνώσεων μεταξύ παρόχων και χρηστών, ώστε να ενισχυθεί η κατανόηση των εφαρμογών ΤΝ και η ορθή χρήση τους.

Γιατί χρειαζόμαστε κανόνες

Σύμφωνα με το σκεπτικό του AI Act, η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να συμβάλει στην επίλυση πολλών κοινωνικών προκλήσεων, αλλά κρύβει και κινδύνους. Για παράδειγμα, οι αποφάσεις, που λαμβάνονται από συστήματα ΤΝ, μπορεί να είναι αδιαφανείς, καθιστώντας δύσκολη την αξιολόγηση της δίκαιης ή όχι μεταχείρισης ατόμων, ειδικά σε κρίσιμες καταστάσεις, όπως οι διαδικασίες προσλήψεων ή η παροχή δημόσιων ωφελημάτων.

Αν και η υπάρχουσα νομοθεσία καλύπτει ορισμένα ζητήματα, η ταχύτητα με την οποία εξελίσσεται η τεχνητή νοημοσύνη απαιτεί πιο εξειδικευμένους και αυστηρούς κανόνες.

Τι προβλέπει το ΑΙ Act

Το AI Act καθορίζει τέσσερα επίπεδα κινδύνου για τις εφαρμογές ΤΝ:

Μη αποδεκτός κίνδυνος: Πλήρης απαγόρευση συστημάτων ΤΝ που απειλούν τη ζωή και τα θεμελιώδη δικαιώματα, όπως η κοινωνική βαθμολόγηση ή η παρακολούθηση πολιτών σε δημόσιους χώρους.

Υψηλός κίνδυνος: Συμπεριλαμβάνονται εφαρμογές που επηρεάζουν κρίσιμους τομείς, όπως η ασφάλεια στις υποδομές, η υγεία και οι προσλήψεις. Οι πάροχοι αυτών των συστημάτων θα πρέπει να τηρούν αυστηρές προδιαγραφές, από αξιολόγηση κινδύνων έως μέτρα κυβερνοασφάλειας.

Περιορισμένος κίνδυνος: Εδώ εντάσσονται εφαρμογές με ανάγκη διαφάνειας, όπως τα chatbots, όπου οι χρήστες πρέπει να ενημερώνονται ότι επικοινωνούν με μηχανή.

Ελάχιστος ή μηδενικός κίνδυνος: Η πλειοψηφία των συστημάτων ΤΝ, όπως τα βιντεοπαιχνίδια ή τα φίλτρα ανεπιθύμητης αλληλογραφίας, δεν υπόκεινται σε αυστηρούς κανόνες.

Το Ευρωπαϊκό Γραφείο ΑΙ

Το Ευρωπαϊκό Γραφείο Τεχνητής Νοημοσύνης, που ιδρύθηκε τον Φεβρουάριο του 2024, αναλαμβάνει την εφαρμογή και την εποπτεία του νόμου σε επίπεδο κρατών-μελών. Έως τις 2 Αυγούστου 2025, κάθε κράτος θα πρέπει να έχει δημιουργήσει τις δικές του εποπτικές αρχές για την επιβολή των κανόνων.

“Η Ευρώπη κάνει το πρώτο βήμα προς την οργάνωση ενός ασφαλούς και καινοτόμου οικοσυστήματος ΤΝ. Με την προώθηση της τεχνολογίας υπό αυστηρούς κανόνες διαφάνειας και προστασίας, η ΕΕ στοχεύει να αποτελέσει διεθνές πρότυπο στη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα την προστασία των πολιτών και την προώθηση της επιχειρηματικότητας”, αναφέρει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.