Εξαρτημένη από τρίτες χώρες και κυρίως από την Κίνα, παραμένει η Ευρώπη για τον εφοδιασμό της με κρίσιμες πρώτες ύλες, οι οποίες χρησιμοποιούνται στα περισσότερα προϊόντα τεχνολογίας. Μετά από τη ρωσική επίθεση κατά της Ουκρανίας και την όλο και πιο επιθετική κινεζική πολιτική, το κοβάλτιο, το λίθιο και άλλες πρώτες ύλες έχουν εξελιχθεί σε σημαντική γεωπολιτική παράμετρο.

Μάλιστα, με την παγκόσμια στροφή προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την ψηφιοποίηση των οικονομιών και των κοινωνιών, η ζήτηση για αυτές τις στρατηγικές πρώτες ύλες αναμένεται να αυξηθεί ραγδαία τις επόμενες δεκαετίες.

Ως αποτέλεσμα η διασφάλιση του εφοδιασμού τους είναι ζωτικής σημασίας για την οικονομική ανθεκτικότητα, την τεχνολογική υπεροχή και τη στρατηγική αυτονομία της Ε.Ε., καθώς χρησιμοποιούνται στα περισσότερα προϊόντα: από τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα μέχρι τους ηλιακούς συλλέκτες και τα smartphones.

Με στόχο την αυτονομία της σε αυτό το πεδίο η Ε.Ε. επιχειρεί να εισάγει νέα νομοθεσία για τις πρώτες ύλες κρίσιμης σημασίας, συμπεριλαμβανομένων των σπάνιων γαιών, που είναι απαραίτητες για την κατασκευή βασικών τεχνολογιών.

Δεδομένου ότι η ζήτηση για κρίσιμες πρώτες ύλες αναμένεται να αυξηθεί δραστικά και ότι η Ε.Ε. εξαρτάται επί του παρόντος σε μεγάλο βαθμό από ορισμένες τρίτες χώρες, ιδίως την Κίνα, η Ε.Ε. πρέπει να μετριάσει τους κινδύνους για τις αλυσίδες εφοδιασμού.

Οι κρίσιμες πρώτες ύλες είναι καίριας σημασίας για ένα ευρύ φάσμα στρατηγικών τομέων, μεταξύ άλλων για την κατασκευή τεχνολογιών μηδενικών καθαρών εκπομπών, όπως οι μπαταρίες, η ψηφιακή βιομηχανία και η αεροδιαστημική, οι τομείς της υγείας και της άμυνας.

Μέχρι τα Χριστούγεννα

Χθες, το Κοινοβούλιο ενέκρινε τη θέση του σχετικά με την ενίσχυση της προμήθειας στρατηγικών πρώτων υλών ζωτικής σημασίας για τη μετάβαση της Ε.Ε. σε ένα βιώσιμο, ψηφιακό και κυρίαρχο μέλλον.

Ενόψει των συνομιλιών με το Συμβούλιο, οι ευρωβουλευτές τόνισαν τη σημασία της διασφάλισης στρατηγικών εταιρικών σχέσεων μεταξύ της Ε.Ε. και τρίτων χωρών για τις κρίσιμες πρώτες ύλες, προκειμένου να διαφοροποιηθεί ο εφοδιασμός της Ε.Ε. - σε ισότιμη βάση, με οφέλη για όλες τις πλευρές.

“Εστιάζουμε στη μείωση της γραφειοκρατίας, στις γρήγορες και απλές διαδικασίες έγκρισης, στην τόνωση της έρευνας και της καινοτομίας σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας και στην παροχή στοχευμένων οικονομικών κινήτρων για ιδιώτες επενδυτές, με στόχο την ευρωπαϊκή παραγωγή και ανακύκλωση. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επικεντρώνεται στην οικοδόμηση στρατηγικών, ισότιμων εταιρικών σχέσεων με τρίτες χώρες”, δήλωσε η επικεφαλής ευρωβουλευτής Nicola Beer (Renew, Γερμανία).

Επί της διαδικασίας, το Κοινοβούλιο θα αρχίσει διαπραγματεύσεις με την Ισπανική Προεδρία του Συμβουλίου, προκειμένου να επιτευχθεί συμφωνία επί της τελικής μορφής της νομοθεσίας. Όπως μάλιστα αναφέρει σε χθεσινή ανακοίνωσή του, θα ασκήσει πιέσεις για την ολοκλήρωση των τριμερών διαπραγματεύσεων έως τα Χριστούγεννα του 2023.

Τι προβλέπει η νέα νομοθεσία

Η νέα νομοθεσία αποσκοπεί στην ταυτοποίηση στρατηγικής σημασίας έργων και την ανάπτυξή τους, στη δημιουργία στρατηγικών αποθεμάτων, στην ενθάρρυνση της ανακύκλωσης σχετικών υλικών και στην τόνωση των ιδιωτικών επενδύσεων.

Σκοπός της νομοθεσίας για τις πρώτες ύλες κρίσιμης σημασίας είναι να καταστεί η Ε.Ε. πιο ανταγωνιστική και αυτόνομη, μέσω της μείωσης της γραφειοκρατίας, της προώθησης της καινοτομίας σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας, της στήριξης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και την τόνωση της έρευνας και της ανάπτυξης εναλλακτικών υλικών και πιο φιλικών προς το περιβάλλον μεθόδων εξόρυξης και παραγωγής.

Θα εισαγάγει ένα σύστημα για τον εξορθολογισμό της προμήθειας στρατηγικών πρώτων υλών, καθώς και οικονομικά κίνητρα, όπως χρηματικές ανταμοιβές ή συστήματα εγγύησης-επιστροφής, προκειμένου να παρακινηθούν οι άνθρωποι και οι εταιρείες να συλλέγουν και να ανακυκλώνουν τα προϊόντα και τα συναφή απόβλητα.

“Βασιζόμαστε στον επείγοντα χαρακτήρα και τη σημασία του ασφαλούς και βιώσιμου εφοδιασμού με πρώτες ύλες, που αποτελεί τόσο μεγάλη ανησυχία για τα κράτη-μέλη όσο και για εμάς, τους εκπροσώπους του λαού”, πρόσθεσε η Γερμανίδα ευρωβουλευτής.