Στην εμπροσθοφυλακή της Ευρώπης στην τεχνητή νοημοσύνη μπαίνει η Ελλάδα, η οποία μέσα από μια επένδυση €30 εκατ. θα αποκτήσει ένα από τα πρώτα επτά εργοστάσια Τεχνητής Νοημοσύνης επί ευρωπαϊκού εδάφους. Ο “Pharos”, η ελληνική πρόταση για τα AI Factories που καθιστά την Αθήνα μία από τις επτά ευρωπαϊκές πόλεις, που θα αποκτήσει “εργοστάσιο” τεχνητής νοημοσύνης,  μπαίνει πλέον σε τροχιά υλοποίησης. 

Σημειωτέον, τα πρώτα AI Factories, εκτός από την Ελλάδα, εγκαθίστανται στη Βαρκελώνη, την Μπολόνια, το Καϊάνι στη Φινλανδία, το Μπίσεν στο Λουξεμβούργο, το Λινκόπινγκ στη Σουηδία και τη Στουτγάρδη. Στο μεταξύ, άλλα έξι εργοστάσια ΑΙ θα έρθουν να προστεθούν στα επτά πρώτα: Αυστρία, Βουλγαρία, Γαλλία, Γερμανία, Πολωνία και Σλοβενία είναι οι χώρες, που θα φιλοξενήσουν τα επόμενα επτά εργοστάσια τεχνητής νοημοσύνης.

Ορόσημο για την Ελλάδα να φιλοξενήσει ένα από τα επτά πρώτα ΑΙ Factories της Ευρώπης

Το έργο για τον “Pharos” συνδέεται με την κατασκευή του εθνικού υπερυπολογιστή “Δαίδαλου”, έργο του Ταμείου Ανάκαμψης, που θα εγκατασταθεί στο νέο Κέντρο Δεδομένων στο Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου. Το ελληνικό AI Factory θα λειτουργεί ως “one-stop-shop”, ώστε επιχειρήσεις και οργανισμοί να αποκτήσουν υποστήριξη στην ανάπτυξη εφαρμογών ΑΙ σε τρεις άξονες: Υγεία, Βιωσιμότητα, Γλώσσα-Πολιτισμός.

Ο προϋπολογισμός του ελληνικού ΑΙ Factory καλύπτεται κατά €15 εκατ. από εθνική χρηματοδότηση, ενώ το υπόλοιπο θα προέλθει από χρηματοδότηση μέσω του EuroHPC JU, που είναι υπεύθυνο για τις υπερυπολογιστικές υποδομές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Την πρόταση για τον “Pharos” συντονίζει το ΕΔΥΤΕ, ο φορέας του Υπουργείου που έχει την ευθύνη για την ανάπτυξη και λειτουργία του υπερυπολογιστή “Δαίδαλου”, ενώ καθοριστικό ρόλο θα έχουν το Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών “Δημόκριτος” που θα αποτελέσει την έδρα του AI Factory, το Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο και το Ερευνητικό Κέντρο “Αθηνά”. 

Κάτι μεγάλο

“Κάτι καινούργιο, μεγάλο και ιδιαίτερα αισιόδοξο για την καινοτόμο πορεία της χώρας ξεκινά. Ο Pharos  δεν είναι απλώς ένα έργο υποδομής, αλλά μια γέφυρα για το μέλλον, που προοιωνίζει τη νέα εποχή της τεχνολογίας στην Ελλάδα και την Ευρώπη”, ανέφερε ο Υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρης Παπαστεργίου, σε ειδική εκδήλωση για την έναρξη υλοποίησης του ελληνικού ΑΙ εργοστασίου.  

Ένα από τα πιο εντυπωσιακά στοιχεία του έργου είναι ο νέος υπερυπολογιστής “ΔΑΙΔΑΛΟΣ”, που θα λειτουργήσει ως η κεντρική υπολογιστική πλατφόρμα του AI Factory. Με συνολική υπολογιστική ισχύ 89 Pflops, θα παρέχει τη δυνατότητα σε φορείς και επιχειρήσεις να αξιοποιήσουν την τεχνητή νοημοσύνη για την ανάπτυξη εφαρμογών υψηλής ακρίβειας και απόδοσης.

Για παράδειγμα, ερευνητικοί φορείς θα μπορούν να χρησιμοποιούν τα δεδομένα που συγκεντρώνονται και ανωνυμοποιούνται για την ανάπτυξη εξατομικευμένων ιατρικών εφαρμογών, ενώ νεοφυείς επιχειρήσεις θα αξιοποιούν τα εργαλεία του “Pharos” για τη δημιουργία ψηφιακών βοηθών, που θα διευκολύνουν τις διοικητικές διαδικασίες ή θα εξυπηρετούν άτομα με αναπηρίες. Αξιοσημείωτο είναι ότι μικρομεσαίες επιχειρήσεις θα μπορέσουν να αναλύσουν δορυφορικά δεδομένα για την πρόβλεψη φυσικών καταστροφών ή την αποτελεσματική διαχείριση φυσικών πόρων.

Η υλοποίηση του έργου “Pharos” προγραμματίζεται να διαρκέσει 36 μήνες και στόχος είναι να δημιουργηθούν μακροπρόθεσμα ωφέλειες για τη χώρα και την ευρωπαϊκή κοινότητα. Η συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, καθώς και ακαδημαϊκών και ερευνητικών φορέων, είναι το κλειδί για την επιτυχία αυτής της πρωτοβουλίας.

Ο Υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης ανέφερε χαρακτηριστικά: “Δεν πρόκειται για κάτι εσωστρεφές προς το δημόσιο, αλλά αντίθετα, στόχος μας είναι το “Pharos” να λειτουργήσει ως παράγοντας εξωστρέφειας. Θέλουμε να αναπτύξουμε λύσεις βασισμένες στην ΤΝ, να δημιουργήσουμε και να αξιοποιήσουμε τις δυνατότητες της τεχνολογίας για την ανάπτυξη της χώρας και να κρατήσουμε το ταλαντούχο ανθρώπινο δυναμικό στην Ελλάδα”. 

Τι θα κάνει ο Pharos

Το  ελληνικό AI Factory θα παρέχει ένα σύνολο υπηρεσιών, προκειμένου να αποτελέσει το “one-stop-shop” σημείο, όπου επιχειρήσεις και οργανισμοί θα μπορέσουν να αποκτήσουν τεχνογνωσία και υποστήριξη για την ανάπτυξη εφαρμογών ΑΙ, δεδομένα και εργαλεία, ακόμα και υποστήριξη για την επιχειρηματική τους βιωσιμότητα. Αρχικά, θα επικεντρωθεί σε τρεις στρατηγικούς πυλώνες: Υγεία, Βιωσιμότητα (Ενέργεια, Κλιματική Αλλαγή, Περιβάλλον) και Γλώσσα-Πολιτισμός, προκειμένου να ενισχύσει την καινοτομία και να επιφέρει σημαντικά οφέλη για την ελληνική οικονομία και κοινωνία.

Πρακτικά, οι ελληνικές επιχειρήσεις και οι οργανισμοί, αποκτώντας πρόσβαση σε υπερυπολογιστική υποδομή, βελτιστοποιημένη για το ΑΙ, όπως έχει σχεδιαστεί ο “ΔΑΙΔΑΛΟΣ”, θα μπορούν να εκπαιδεύσουν και να αναπτύξουν μεγάλα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης και Generative AI, γλωσσικά (Large Language Models) - με έμφαση στην Ελληνική γλώσσα και πολυτροπικά (Multimodal Models).

Με αυτόν τον τρόπο, θα μπορούν να δημιουργήσουν πρωτότυπα προϊόντα και συστήματα τεχνητής νοημοσύνης στα τρία βασικά πεδία: την υγεία, τη βιωσιμότητα, τη γλώσσα-πολιτισμό. Στην Υγεία θα αναπτυχθούν ανωνυμοποιημένα και έτοιμα για ΑΙ σύνολα δεδομένων υγείας (π.χ. ηλεκτρονικά αρχεία υγείας), που θα χρησιμοποιηθούν για τη βελτίωση της υγειονομικής περίθαλψης, στοχεύοντας στην προγνωστική ανάλυση για χρόνιες ασθένειες και την εξατομίκευση των ασθενών. 

Στον Πολιτισμό και τη Γλώσσα, το έργο στοχεύει στην ψηφιοποίηση και διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και της γλώσσας της Ελλάδας μέσω του ΑΙ, ενώ στη Βιωσιμότητα ο Pharos θα υποστηρίξει λύσεις με βάση το ΑΙ στη διαχείριση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και πόρων, αξιοποιώντας την τεχνητή νοημοσύνη για τη μείωση του αποτυπώματος άνθρακα.

Χρηματοδότηση €1,5 δισ.

Τα Εργοστάσια Τεχνητής Νοημοσύνης είναι μια πρωτοβουλία της ΕΕ, που θα ενισχύσει τις ικανότητες της Ευρώπης στον τομέα του ΑΙ και της υπολογιστικής υψηλών επιδόσεων. Πρόκειται για ένα σημαντικό ορόσημο στην προσπάθεια της Ευρώπης να οικοδομήσει ένα δυναμικό οικοσύστημα για την εκπαίδευση προηγμένων μοντέλων ΑΙ και την ανάπτυξη λύσεων τεχνητής νοημοσύνης.

Τα πρώτα εργοστάσια ΑΙ αντιπροσωπεύουν μια επένδυση ύψους €1,5 δισ., που συνδυάζει εθνική και ευρωπαϊκή χρηματοδότηση. Το ήμισυ αυτού του ποσού θα χρηματοδοτηθεί από την ΕΕ, ενώ τα επιλεγμένα εργοστάσια θα φιλοξενηθούν σε κορυφαία ερευνητικά και τεχνολογικά κέντρα στην Ευρώπη.

Στη Βαρκελώνη το “BSC AIF” θα εγκατασταθεί στο Barcelona Supercomputing Centre, στην Μπολόνια το “IT4LIA” θα δημιουργηθεί στο CINECA - Bologna Tecnopolo, στο Καϊάνι της Φινλανδίας ο “LUMI AIF” θα εγκατασταθεί στο CSC, στο Μπίσεν του Λουξεμβούργου ο “Meluxina-AI” στο LuxProvide, στο σουηδικό Λινκόπινγκ ο “MIMER” θα εγκατασταθεί στο Πανεπιστήμιο του Λινκόπινγκ, ενώ στη Στουτγάρδη ο “HammerHAI” στο Πανεπιστήμιο της Στουτγάρδης.

Τα εργοστάσια ΑΙ θα υπερδιπλασιάσουν τη διαθέσιμη υπολογιστική ικανότητα του EuroHPC, καλύπτοντας συγκεκριμένες ανάγκες και ενισχύοντας τις δυνατότητες της Ευρώπης στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης. Η ανάπτυξή τους προγραμματίζεται για την περίοδο 2025-2026.