Σημαντικά βήματα στο πεδίο της καινοτομίας κάνει η Ελλάδα, καθώς πλέον 7 στις 10 επιχειρήσεις στη χώρα είναι ενεργά καινοτόμες. Οι καινοτομικά ενεργές επιχειρήσεις στην Ελλάδα αποτελούν το 65,5% του συνόλου των επιχειρήσεων, ενώ αυτές που εισήγαγαν νέα ή βελτιωμένα προϊόντα ή επιχειρησιακές διαδικασίες αποτελούν το 64,1%.

Όσον αφορά την εισαγωγή καινοτομιών, ποσοστό 46,6% επί του συνόλου των επιχειρήσεων εισήγαγαν νέα ή βελτιωμένα αγαθά ή/και υπηρεσίες στην αγορά τους (καινοτομία προϊόντος), ενώ ποσοστό 61,6% εισήγαγαν στην επιχείρησή τους νέες ή βελτιωμένες επιχειρησιακές διαδικασίες (καινοτομία επιχειρησιακής διαδικασίας).

Στο 65,5% το ποσοστό των επιχειρήσεων που πραγματοποιούν δραστηριότητες καινοτομίας-Μειωμένο από το 72,6% της περιόδου 2018-2020

Ωστόσο, το ποσοστό των 65,5% καινοτομικά ενεργών επιχειρήσεων την περίοδο 2020-2022 είναι μειωμένο από το 72,6% της προηγούμενης περιόδου αναφοράς (2018-2020) κατά 7,1 ποσοστιαίες μονάδες. Σύμφωνα με όσα επισημαίνει έρευνα από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης & Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (ΕΚΤ), η μείωση του ποσοστού αυτού είναι πανευρωπαϊκό φαινόμενο, σηματοδοτώντας  μία γενική τάση.

Σύμφωνα με αυτά τα στοιχεία, η Ελλάδα παραμένει πρώτη σε καινοτομία (όπως και για την περίοδο 2018-2020), με δεύτερη τη Γερμανία με ποσοστό καινοτομικά ενεργών επιχειρήσεων 64,2%.

Συνολικά, οι δαπάνες για την υλοποίηση δραστηριοτήτων καινοτομίας στην Ελλάδα ανήλθαν σε €3,6 δισ. το 2022 (αύξηση κατά 22,1% σε σχέση με το 2020), με το 52% αυτών των δαπανών να αφορά Έρευνα & Ανάπτυξη.

Το προφίλ των καινοτόμων εταιρειών

Σύμφωνα με την έρευνα του ΕΚΤ, το 16,3% των επιχειρήσεων στην Ελλάδα ανέπτυξαν εσωτερικά, αγαθά ή υπηρεσίες, που ήταν νέα για τις αντίστοιχες αγορές. Οι επιχειρήσεις αυτές διαθέτουν σημαντικές εσωτερικές ικανότητες καινοτομίας, τις οποίες χρησιμοποιούν για να ανταγωνιστούν στην αγορά με νέα προϊόντα ή ακόμα και δημιουργώντας νέες αγορές.

Το 24,3% των επιχειρήσεων ανέπτυξαν εσωτερικά, νέα για τις ίδιες αγαθά ή υπηρεσίες, τα οποία, όμως, προϋπήρχαν στις αντίστοιχες αγορές. Οι επιχειρήσεις αυτές στοχεύουν να διατηρήσουν τη θέση τους σε σχέση με τον ανταγωνισμό με την ανανέωση ή/και διεύρυνση των προϊόντων που προσφέρουν.

Το 15,6% ανέπτυξαν εσωτερικά, μόνο καινοτομίες επιχειρησιακών διαδικασιών, χωρίς κάποια καινοτομία αγαθών ή υπηρεσιών. Οι επιχειρήσεις στοχεύουν να γίνουν πιο αποτελεσματικές και πιο ανταγωνιστικές με την εισαγωγή καλύτερων επιχειρησιακών διαδικασιών. Ο αντίκτυπος από την καινοτομική τους δραστηριότητα στην αγορά είναι έμμεση, π.χ. με τη δυνατότητα μείωσης κόστους, προσέγγισης νέων πελατών κ.λπ. 

Το 7,7% εισήγαγαν καινοτομίες, είτε σε προϊόντα είτε σε διαδικασίες, τις οποίες, όμως, δεν ανέπτυξαν οι ίδιες. Οι επιχειρήσεις αυτές δεν διαθέτουν σημαντικές εσωτερικές ικανότητες καινοτομίας και είναι ενεργές στην αγορά, είτε προσφέροντας νέα προϊόντα, είτε με την εισαγωγή καλύτερων επιχειρησιακών διαδικασιών, αγοράζοντας την καινοτομία από τρίτους.

Το 1,4% είχαν μόνο καινοτομικές δραστηριότητες, χωρίς όμως αυτές να έχουν οδηγήσει σε υλοποιημένες καινοτομίες εντός της τριετίας 2020-2022. Οι επιχειρήσεις αυτές είναι εξοικειωμένες με την ιδέα της καινοτομίας. Εργάστηκαν πάνω στην καινοτομία, αλλά δεν την ολοκλήρωσαν ή την εγκατέλειψαν.

Γιατί γυρνούν την πλάτη στην καινοτομία

Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, το 11,8% των εταιρειών δεν εισήγαγαν κάποια καινοτομία την περίοδο αναφοράς, ούτε είχαν κάποια δραστηριότητα καινοτομίας, ωστόσο είχαν εξετάσει το ενδεχόμενο να καινοτομήσουν.

Το 22,7% δεν ασχολήθηκαν με καινοτομικές δραστηριότητες, καθότι δεν έκριναν την καινοτομία απαραίτητη. Προτιμούν την υφιστάμενη κατάσταση (business as usual) και θεωρητικά δεν είναι εξοικειωμένες με την ιδέα της καινοτομίας.

Ποιοι κλάδοι καινοτομούν

Υψηλά ποσοστά καινοτομίας καταγράφει ο τομέας των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ)  με ποσοστό 74,8% στον κλάδο “Κατασκευή ηλεκτρονικών υπολογιστών, ηλεκτρονικών και οπτικών προϊόντων, κατασκευή ηλεκτρολογικού εξοπλισμού, κατασκευή μηχανημάτων και ειδών εξοπλισμού π.δ.κ.α.” και ποσοστό 71,9% στον κλάδο “Ενημέρωση και Επικοινωνία”.

Επίσης, υψηλά ποσοστά καταγράφονται στους κλάδους της Μεταποίησης: “Παραγωγή οπτάνθρακα και προϊόντων διύλισης πετρελαίου, παραγωγή χημικών ουσιών και προϊόντων” (89,7%) και “Παραγωγή βασικών φαρμακευτικών προϊόντων και φαρμακευτικών σκευασμάτων” (74,5%).

Χρηματοδότηση

Οι συνολικές δαπάνες των καινοτομικά ενεργών επιχειρήσεων για καινοτομικούς σκοπούς, για το 2022, ανέρχονται στα €3,6 δισ., αύξηση κατά 22,1% σε σχέση με το 2020, συνεχίζοντας την ανοδική τάση από το 2014. Οι δαπάνες αυτές επιμερίζονται κατά 52% σε δραστηριότητες Έρευνας & Ανάπτυξης και κατά 48% σε άλλες καινοτομικές δραστηριότητες.

Επιπλέον, το 20,6% των καινοτομικά ενεργών επιχειρήσεων έχει λάβει δημόσια χρηματοδότηση για τις παραπάνω δραστηριότητες. Συγκεκριμένα, 14,1% από την Κεντρική Κυβέρνηση (12,5% μέσω ΕΣΠΑ ή Ταμείου Ανάκαμψης), 8% από τις κατά τόπους Περιφέρειες (7,5% μέσω ΕΣΠΑ), 3,1% από τα ευρωπαϊκά προγράμματα “Ορίζοντας 2020” και “Ορίζοντας Ευρώπη” και 3% μέσω άλλων ευρωπαϊκών προγραμμάτων.