Βήματα προς τον ψηφιακό μετασχηματισμό του χώρου της υγείας κάνει η Ευρωπαϊκή Ένωση, δημιουργώντας έναν ενιαίο Ευρωπαϊκό Χώρο Δεδομένων Υγείας. Στόχος της νέας θεσμικής πρωτοβουλίας είναι η διευκόλυνση της online πρόσβασης σε προσωπικά δεδομένα υγείας για την ενίσχυση της ασφαλούς κοινής χρήσης τους.

Η προσωρινή πολιτική συμφωνία για έναν Ευρωπαϊκό Χώρο Δεδομένων Υγείας (EHDS) μεταξύ του Κοινοβουλίου και της βελγικής Προεδρία του Συμβουλίου προβλέπει ότι οι ασθενείς θα μπορούν να έχουν πρόσβαση στα προσωπικά τους δεδομένα υγείας ηλεκτρονικά στα διάφορα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης της ΕΕ. 

Οι πολίτες θα μπορούν να έχουν πρόσβαση σε συνταγές και εργαστηριακές εξετάσεις ηλεκτρονικά από διαφορετικές χώρες της ΕΕ

Το νομοσχέδιο, που πρέπει να εγκριθεί επισήμως και από τα δύο θεσμικά όργανα για να μπορέσει να τεθεί σε ισχύ, παρέχει επίσης στους επαγγελματίες υγείας πρόσβαση στα δεδομένα των ασθενών τους, με βάση αυστηρά κριτήρια, ενώ οι ασθενείς θα μπορούν επίσης να κατεβάσουν το αρχείο υγείας τους δωρεάν.

Τα ηλεκτρονικά αρχεία υγείας (EHR) θα περιλαμβάνουν περιλήψεις του ιστορικού των ασθενών, ηλεκτρονικές συνταγές, ιατρικές εικόνες και εργαστηριακά αποτελέσματα (η λεγόμενη πρωτογενής χρήση). Βάσει το νέου Κανονισμού, κάθε χώρα θα δημιουργήσει εθνικές υπηρεσίες πρόσβασης σε δεδομένα υγείας με βάση την πλατφόρμα MyHealth@EU. Η νέα νομοθεσία θα δημιουργήσει επίσης μια ευρωπαϊκή μορφή ανταλλαγής ηλεκτρονικών αρχείων υγείας και θα περιγράφει κανόνες για την ποιότητα των δεδομένων, την ασφάλεια και τη διαλειτουργικότητα των συστημάτων, που θα παρακολουθούνται από τις εθνικές αρχές εποπτείας της αγοράς.

Κοινή χρήση δεδομένων 

Το EHDS θα επιτρέπει την κοινή χρήση ανώνυμων ή ψευδώνυμων δεδομένων υγείας, συμπεριλαμβανομένων αρχείων υγείας, κλινικών δοκιμών, παθογόνων παραγόντων, ισχυρισμών υγείας, γενετικών δεδομένων, πληροφοριών μητρώου δημόσιας υγείας, δεδομένων ευεξίας και πληροφοριών για πόρους υγειονομικής περίθαλψης, δαπάνες και χρηματοδότηση (η λεγόμενη δευτερεύουσα χρήση).

Σύμφωνα με την υπό επεξεργασία νομοθεσία, η κοινή χρήση δεδομένων για διαφήμιση ή αξιολόγηση αιτημάτων ασφάλισης θα απαγορεύεται. Κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, οι ευρωβουλευτές εξασφάλισαν ότι δεν θα επιτρέπεται η δευτερεύουσα χρήση σχετικά με αποφάσεις που αφορούν την αγορά εργασίας, τους όρους δανεισμού και άλλους τύπους διακρίσεων ή χαρακτηριστικών.

Ισχυρότερες διασφαλίσεις 

Ο νόμος διασφαλίζει ότι οι ασθενείς θα έχουν λόγο για τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούνται και έχουν πρόσβαση τα δεδομένα τους. Πρέπει να ενημερώνονται κάθε φορά που γίνεται πρόσβαση στα δεδομένα τους και θα έχουν το δικαίωμα να ζητήσουν ή να διορθώσουν λανθασμένα δεδομένα. 

Οι ασθενείς θα μπορούν επίσης να αντιταχθούν στην πρόσβαση των επαγγελματιών υγείας στα δεδομένα τους για πρωτογενή χρήση, εκτός εάν αυτό είναι απαραίτητο για την προστασία των ζωτικών συμφερόντων του ατόμου. Οι ευρωβουλευτές εξασφάλισαν το δικαίωμα των ασθενών να εξαιρεθούν από τη δευτερεύουσα χρήση, με ορισμένες εξαιρέσεις για σκοπούς δημόσιου συμφέροντος, χάραξης πολιτικής ή στατιστικών, και προστασία για δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας. 

Οι εθνικές αρχές προστασίας δεδομένων θα παρακολουθούν την επιβολή των δικαιωμάτων πρόσβασης σε δεδομένα υγείας και θα έχουν την εξουσία να επιβάλλουν πρόστιμα σε περίπτωση ελλείψεων.

«Ο Ευρωπαϊκός Χώρος Δεδομένων Υγείας θα επιτρέψει στους πολίτες στον έλεγχο των δεδομένων υγείας τους, παρέχοντας ένα ασφαλές πλαίσιο για την αποθήκευση και την πρόσβαση στα προσωπικά τους αρχεία υγείας που θα είναι προσβάσιμα οπουδήποτε στην ΕΕ, ενισχύοντας την υγειονομική περίθαλψη σε εθνικό και διασυνοριακό επίπεδο. Το EHDS θα διευκολύνει επίσης την υπεύθυνη ανταλλαγή δεδομένων υγείας στους ερευνητές - ενισχύοντας την έρευνα και την καινοτομία στην ΕΕ και διασφαλίζοντας την ανάπτυξη νέων θεραπειών» σχολίασε σχετικά ο Tomislav Sokol (ΕΛΚ, Κροατία), συνεισηγητής της Επιτροπής Περιβάλλοντος.