Εμπόδια στην προσπάθεια της ΕΕ να ενισχύσει περαιτέρω τις online συναλλαγές και το διασυνοριακό ηλεκτρονικό εμπόριο, συνεχίζει να δημιουργεί ο αδικαιολόγητος γεωγραφικός αποκλεισμός (Geo-blocking). Ο γεωγραφικός αποκλεισμός είναι μια πρακτική διακριτικής μεταχείρισης, που αφαιρεί από πελάτες του Διαδικτύου τη δυνατότητα πρόσβασης και αγοράς προϊόντων ή υπηρεσιών σε δικτυακό τόπο που εδρεύει σε άλλο κράτος – μέλος. Στόχος είναι να εξαλειφθούν οι διακρίσεις και να δοθεί ώθηση στο e-commerce.

Εμπόδια στο ηλεκτρονικό εμπόριο συνεχίζει να δημιουργεί ο αδικαιολόγητος γεωγραφικός αποκλεισμόςΤο Δίκτυο Ευρωπαϊκών Κέντρων Καταναλωτή (ECC-Net), δέχθηκε 532 σχετικές αναφορές (που αφορούν το άρθρο 20 παρ. 2 της Οδηγίας για τις Υπηρεσίες), μεταξύ Ιανουαρίου 2013 και Δεκεμβρίου 2015. Παρατηρείται, δηλαδή, αύξηση σε ποσοστό 140% σε σχέση με τις 222 καταγγελίες που είχαν υποβλήθηκαν μεταξύ των ετών 2010 και 2012. Ο μεγαλύτερος αριθμός καταγγελιών προήλθε από καταναλωτές στην Αυστρία (138), Ιταλία (68) και την Ιρλανδία (66). Οι αναφορές από Έλληνες καταναλωτές ανήλθαν σε μόλις 4. 

Ποσοστό άνω του 82% των υποβληθέντων αναφορών σχετίζονται με διακρίσεις και εμπόδια, που οι καταναλωτές αντιμετώπισαν λόγω της χώρας κατοικίας τους και όχι λόγω της εθνικότητας τους και προέκυψαν στο πλαίσιο ηλεκτρονικών συναλλαγών.

Σχεδόν στο 68% των παραπόνων, οι καταναλωτές αντιμετώπισαν δυσμενή διάκριση ως προς την τιμή ή την πρόσβαση στην παρεχόμενη υπηρεσία, ως επί το πλείστον κατά την αγορά αγαθών, όπως ηλεκτρονικές και οικιακές συσκευές, αυτοκίνητα, ρούχα, βιβλία, μουσική ή ψηφιακές εφαρμογές.

Επιπλέον, το 25% των καταγγελιών αφορούσε στην παροχή υπηρεσιών στον τομέα του τουρισμού και της αναψυχής, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που παρέχονται από ταξιδιωτικά γραφεία, παρόχους καταλυμάτων ή πάρκων αναψυχής. Ποσοστό άνω του 5% των υποθέσεων προήλθε από τον τομέα της ενοικίασης οχημάτων και της χρηματοδοτικής μίσθωσης (leasing). 

Καταγγελίες
Οι καταγγελλόμενοι προμηθευτές ακολούθησαν πρακτικές γεωγραφικών περιορισμών, με βάση την ιθαγένεια ή τον τόπο κατοικίας των καταναλωτών ιδίως με: φραγή στην πρόσβαση σε ιστοσελίδες (με αναγνώριση του IP), αυτόματη ανακατεύθυνση σε μια άλλη ιστοσελίδα, άρνηση παράδοσης προϊόντος στη χώρας κατοικίας του καταναλωτή, μη αποδοχή πληρωμής ή εφαρμόζοντας διαφορετικές τιμές ή όρους πώλησης.

“Τα εμπόδια αυτά, που συνιστούν το λεγόμενο γεωγραφικό αποκλεισμό, περιορίζουν άμεσα ή έμμεσα την πρόσβαση των καταναλωτών σε διασυνοριακές προσφορές, με αποτέλεσμα υψηλότερες τιμές για τους καταναλωτές ορισμένων κρατών μελών ή πρόσβαση σε περιορισμένο εύρος προϊόντων, υπηρεσιών και ψηφιακού περιεχομένου, άρα λιγότερες ευκαιρίες για ορισμένους Ευρωπαίους καταναλωτές στο εσωτερικό της ενιαίας αγοράς”, αναφέρει το Ευρωπαϊκό Κέντρο Καταναλωτή Ελλάδας. 

Παραδείγματα
Μερικές από τις αναφορές καταναλωτών για γεωγραφικό αποκλεισμό που υπέστησαν:

- Βέλγος καταναλωτής επιχείρησε να αγοράσει ηλεκτρονικά, συσκευή ανάγνωσης ηλεκτρονικών βιβλίων (e-reader) με ενσωματωμένο γαλλικό λεξικό, μέσω της γαλλικής ιστοσελίδας πολυεθνικής εταιρείας με έδρα στο Λουξεμβούργο. Ωστόσο, αυτό δεν κατέστη εφικτό και ανακατευθύνθηκε αυτόματα στη διεθνή ιστοσελίδα της πολυεθνικής, όπου το προϊόν με τα ζητούμενα χαρακτηριστικά δεν ήταν διαθέσιμο.

- Κατά τη διαδικασία παραγγελίας μέσω ηλεκτρονικού γερμανικού καταστήματος, Αυστριακός καταναλωτής κλήθηκε να συμπληρώσει τη χώρα κατοικίας του. Μετά την καταχώρηση της διεύθυνσης του στην Αυστρία, ο καταναλωτής πληροφορήθηκε ότι η παραγγελία θα έπρεπε να υποβληθεί μέσω της αυστριακής έκδοσης της ιστοσελίδας, όπου η τιμή του ακριβώς ίδιου πουκάμισου ήταν πιο υψηλή.

- Ιταλός καταναλωτής προσπάθησε να κάνει κράτηση σε πακέτο διακοπών στην Ιταλία, το οποίο βρήκε σε ευνοϊκή τιμή μέσω ιστοσελίδας πρακτορείου με έδρα τη Γερμανία. Ωστόσο, διαπίστωσε ότι, για να ολοκληρώσει τη διαδικτυακή (online) κράτηση, έπρεπε να δηλώσει διεύθυνση κατοικίας στη Γερμανία.

- Ιρλανδός καταναλωτής συμμετείχε σε αγώνα ημιμαραθωνίου, που διοργάνωνε εταιρεία με έδρα τη Μεγάλη Βρετανία. Ο καταναλωτής πλήρωσε υψηλότερο κόστος συμμετοχής, σε σχέση με αυτό που ίσχυε για τους Βρετανούς.