Μια θλιβερή πρωτιά και μάλιστα σε παγκόσμιο επίπεδο, διεκδικεί η Ελλάδα, καθώς αναδεικνύεται η χώρα με τη μεγαλύτερη διαρροή νέων επιστημόνων (brain drain) διεθνώς. Μόνο τα τελευταία πέντε χρόνια, 200.000 νέοι επιστήμονες, με υψηλό μορφωτικό επίπεδο και σημαντική εξειδίκευση και προσόντα, έχουν εγκαταλείψει την Ελλάδα. Το νούμερο είναι εντυπωσιακό, εάν ληφθεί υπόψη ότι πρόκειται για το 2% του πληθυσμού της χώρας, το 10% των επιστημόνων, ενώ είναι αυξημένο κατά 300% σε σχέση με πέντε χρόνια νωρίτερα. Μάλιστα, περίπου δύο στους δέκα δεν θέλουν να επιστρέψουν, ενώ περίπου το 1/3 δηλώνει ότι δεν προβλέπει να γυρίσει στην Ελλάδα.

Αναξιοκρατία και η διαφθορά ο βασικός λόγος της φυγής, η κρίση ο δεύτερος - Το 30% προβλέπει ότι δεν θα επιστρέψει ποτέ στην ΕλλάδαΤο brain drain, που δικαίως χαρακτηρίζεται ως “πραγματική τραγωδία για την Ελλάδα”, φαίνεται ότι δεν είναι μόνο φαινόμενο των καιρών και της κρίσης. Για του λόγου το αληθές, οι νέοι επιστήμονες δηλώνουν ως πρώτη αιτία της φυγής την αναξιοκρατία και τη διαφθορά, που επηρεάζει τη σύγχρονη ελληνική κοινωνία, και ως δεύτερο λόγο την κρίση.

Η οικονομική κρίση, αν και δεν είναι ο βασικός λόγος για τη διαρροή εγκεφάλων στο εξωτερικό, σίγουρα επιδείνωσε την κατάσταση, αφού το 63% έχει φύγει από την Ελλάδα τα τελευταία πέντε χρόνια.

Το ρόλο της κρίσης στην επιδείνωση του brain drain επιβεβαιώνει και το γεγονός ότι σχεδόν οι μισοί νέοι, που έχουν φύγει από την Ελλάδα (ποσοστό 47%), είχε ήδη εργαστεί στη χώρα πριν φύγει.

Υψηλό μορφωτικό επίπεδο
Σύμφωνα με πρωτογενή έρευνα της ICAP Group, οι λόγοι που βάρυναν στην απόφαση για τη φυγή ήταν: η η επικρατούσα αναξιοκρατία και διαφθορά (37%), η ανεργία (35%), η οικονομική κρίση (33%) και οι καλύτερες προοπτικές εξέλιξης (33%).

Όσον αφορά τα οικονομικά κίνητρα και τις προοπτικές εξέλιξης, δεν είναι τυχαίο ότι το 52% όσων Ελλήνων επιστημόνων έχουν φύγει στο εξωτερικό αμείβεται με €21.000 έως €60.000 το χρόνο, ενώ το 27% έχει απολαβές άνω των €61.000. Αντίστοιχο ποσοστό, μάλιστα, κατέχει θέση προϊστάμενου και άνω.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, οι περισσότεροι ταλαντούχοι Έλληνες εξωτερικού εργάζονται στην Αγγλία σε μεγάλο εύρος ειδικοτήτων, με πρώτες και κύριες τους τομείς της Πληροφορικής, των Οικονομικών και τον Τεχνικό κλάδο. Το 73% έχουν μεταπτυχιακό ή/και διδακτορικό και αποτελούν προσωπικό υψηλής εξειδίκευσης και προσόντων. Μεγάλος αριθμός (κυρίως γιατροί) ζει και εργάζεται στη Γερμανία.

Αναστροφή
Ως κύριοι παράγοντες, που θα οδηγούσαν στην επιστροφή των Ελλήνων αναδεικνύονται από την έρευνα το κλίμα και ο τρόπος ζωής (45%), τα οικονομικά κίνητρα, ήτοι η βελτίωση των οικονομικών αποδοχών, αλλά και η συνολική βελτίωση του οικονομικού κλίματος (76%). Οι παραπάνω λόγοι συνθέτουν τις αναγκαίες προϋποθέσεις, για να συνεχίσουν το επίπεδο ζωής που απολαμβάνουν στο εξωτερικό, ενώ σημαντικό ρόλο παίζουν και οι οικογενειακοί λόγοι (30%).

Με δεδομένο ότι οι νέοι επιστήμονες σε αναπτυγμένες χώρες του εξωτερικού, αποκτούν τεχνογνωσία, επαγγελματική εμπειρία και γνωριμίες, που θα τους καταστήσουν χρησιμότατους στη χώρα, η έρευνα αναζήτησε και τα κίνητρα που θα συνέβαλλαν στην επιστροφή των νέων επιστημόνων στην Ελλάδα.

Σύμφωνα με τα ευρήματα, κλάδοι εταιρειών, από τις οποίες θα μπορούσε να έρθει η τεχνογνωσία από το εξωτερικό και να απολαύσουμε τις θετικές επιδράσεις του brain back είναι: το IT, ο τραπεζικός τομέας, ο κλάδος της εκπαίδευσης και η επιστήμη και έρευνα.

Πάντως, η έρευνα διαπιστώνει ότι σε αναζήτηση τρόπων αξιοποίησης των “μυαλών”, η πολύτιμη εμπειρία και τεχνογνωσία, που αναπτύσσουν ή έχουν ήδη αποκτήσει στο εξωτερικό, μπορεί να αξιοποιηθεί σε συνεργασίες με εγχώρια ερευνητικά/τεχνολογικά ινστιτούτα, πανεπιστημιακά ιδρύματα και επιχειρήσεις, ακόμη κι αν παραμείνουν στο εξωτερικό.

Κατάρρευση της μισθωτής εργασίας
Η έρευνα αποτυπώνει και κάποια μεγέθη για την αγορά εργασίας στην Ελλάδα, τα οποία συνηγορούν υπέρ της έντασης του φαινομένου του brain drain. Έτσι, οι άνεργοι το Φεβρουάριο του 2015 ήταν 1.206.000, υπερδιπλάσιοι από το 2010. Μόλις το 53% του ενεργού πληθυσμού εργάζεται (63% των ανδρών και το 44% των γυναικών), που είναι και το χαμηλότερο ποσοστό στην Ευρώπη (Μ.Ο ΕΕ 28 = 69%). Το 44% των ανέργων είναι μακροχρόνιοι (2,5 φορές περισσότεροι από το 2010), ενώ το 45% των μισθωτών αμείβεται με μισθούς των €750, με μόλις το 9% των μισθωτών έχει μεικτές μηνιαίες αποδοχές πάνω από €2.000.

Η έρευνα
Η έρευνα, που εκπόνησε ο τομέας “People Solutions” του ομίλου, στηρίχθηκε σε δείγμα 1.325 Ελλήνων, που εργάζονται σε 56 χώρες του εξωτερικού και είχε ως στόχο να διερευνήσει το φαινόμενο του “Brain Drain”, το οποίο έχει πάρει δραματικές διαστάσεις τα τελευταία χρόνια στ χώρα μας.

Τα αποτελέσματα της έρευνας παρουσιάστηκαν από το διευθύνοντα σύμβουλο της ICAP και πρόεδρο της ΕΑΣΕ, κ. Νικήτα Κωνσταντέλλο.