Σε μείζον πρόβλημα για τους e-shoppers μπορούν να εξελιχθούν οι παραπλανητικές κριτικές καταναλωτών στο Διαδίκτυο για προϊόντα και υπηρεσίες. Ειδικά από τη στιγμή που οι καταναλωτές πολύ συχνά βασίζονται σε online κριτικές, όταν ψωνίζουν ή κάνουν κρατήσεις μέσω Διαδικτύου.

Προστασία των καταναλωτών από παραπλανητικές αξιολογήσεις: το 55% των ευρωπαϊκών sites παραβιάζουν το δίκαιο της Ε.Ε.Για παράδειγμα, το 71% των καταναλωτών θεωρεί τις κριτικές ως σημαντικές όταν επιλέγουν καταλύματα διακοπών. Το πρόβλημα γίνεται πιο περίπλοκο όταν τα ίδια τα e-shops δεν καταβάλλουν επαρκείς προσπάθειες για να διασφαλίσουν ότι οι αξιολογήσεις είναι αυθεντικές, δηλαδή ότι αναρτώνται από καταναλωτές, που πράγματι χρησιμοποίησαν το αξιολογηθέν προϊόν ή υπηρεσία.

Εξαιρετικά ενδιαφέροντα είναι τα ευρήματα πανευρωπαϊκού ελέγχου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των εθνικών Αρχών προστασίας καταναλωτών, όσον αφορά τις διαδικτυακές αξιολογήσεις από καταναλωτές.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα του ελέγχου, που δημοσιοποίησε η Επιτροπή, σχεδόν τα δύο τρίτα των e-shops, των sites ταξιδιωτικών κρατήσεων, των μηχανών αναζήτησης και σύγκρισης τιμών που εξετάστηκαν, γέννησαν αμφιβολίες σχετικά με την αξιοπιστία των αξιολογήσεων.

Υπό τον συντονισμό της Επιτροπής, οι αρχές 26 κρατών - μελών, της Ισλανδίας και της Νορβηγίας έλεγξαν 223 δημοφιλείς ιστοτόπους για παραπλανητικές αξιολογήσεις από καταναλωτές. Για 144 από τους 223 ελεγχθέντες ιστοτόπους, οι Αρχές δεν μπόρεσαν να επιβεβαιώσουν ότι οι έμποροι καταβάλλουν επαρκείς προσπάθειες για να διασφαλίσουν ότι οι αξιολογήσεις είναι αυθεντικές, δηλαδή ότι αναρτήθηκαν από καταναλωτές που πράγματι χρησιμοποίησαν το αξιολογηθέν προϊόν ή υπηρεσία.

Τι εντόπισαν οι έλεγχοι

Οι αρχές προστασίας των καταναλωτών κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τουλάχιστον το 55% των ελεγχθέντων ιστοτόπων ενδέχεται να παραβιάζουν την οδηγία για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές. Η σχετική οδηγία απαιτεί να παρέχονται στους καταναλωτές αληθείς πληροφορίες, ώστε να μπορούν να κάνουν τεκμηριωμένες επιλογές. Για άλλο ένα 18% των ιστοτόπων, οι αρχές εξέφρασαν επίσης αμφιβολίες.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των ελέγχων, οι 104 από τους 223 ιστότοπους που εξετάστηκαν, δεν ενημερώνουν τους καταναλωτές για τον τρόπο συλλογής και επεξεργασίας των κριτικών. Μόνο 84 sites καθιστούν αυτές τις πληροφορίες προσβάσιμες στους καταναλωτές στην ίδια τη σελίδα κριτικής, ενώ οι υπόλοιποι τις αναφέρουν με “μικρά γράμματα”, για παράδειγμα στους νομικούς όρους και προϋποθέσεις.

Επιπλέον, 118 ιστότοποι δεν περιείχαν πληροφορίες σχετικά με το πώς αποτρέπονται οι ψεύτικες κριτικές. Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι καταναλωτές δεν έχουν τη δυνατότητα να επαληθεύσουν εάν οι κριτικές γράφτηκαν από καταναλωτές που χρησιμοποίησαν πραγματικά το προϊόν ή την υπηρεσία.

Εξάλλου, τα 176 sites δεν αναφέρουν ότι οι κριτικές με κίνητρα (π.χ. που προκύπτουν από χρηματική ανταμοιβή) απαγορεύονται από τις εσωτερικές πολιτικές τους ή αν όχι, πώς διασφαλίζουν ότι επισημαίνονται ως κίνητρα.

Όπως αναφέρει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι εθνικές Αρχές θα επικοινωνήσουν με τους ενδιαφερόμενους εμπόρους για να διορθώσουν τους ιστοτόπους τους κι εάν είναι απαραίτητο, να κινήσουν μέτρα επιβολής σύμφωνα με τις εθνικές τους διαδικασίες.