Ψηφιακά απόβλητα με βάρος μεγαλύτερο από αυτό του Σινικού Τείχους στην Κίνα θα αφήσει πίσω του ο πλανήτης το 2021. Τα ηλεκτρονικά και ηλεκτρικά απόβλητα (e-waste), από παλιά πλυντήρια ρούχων και ηλεκτρικές σκούπες μέχρι smartphones και tablets, θα φτάσουν φέτος τους 57,4 εκατ. μετρικούς τόνους (Mt).

Το βάρος των ψηφιακών αποβλήτων του πλανήτη είναι ισοδύναμο με το βάρος του Σινικού Τείχους της ΚίναςΜάλιστα, μέχρι τα τέλη της δεκαετίας τα ψηφιακά σκουπίδια, που θα δημιουργήσει ο πλανήτης, θα αυξηθούν σε 74 εκατ. Mt. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία του Global E-waste Monitor, η παγκόσμια παραγωγή ηλεκτρονικών αποβλήτων αυξάνεται ετησίως κατά 2 Mt ή περίπου 3% έως 4%.

Σύμφωνα με στοιχεία, που δημοσιοποίησε το WEEE Forum με έδρα τις Βρυξέλλες, το 2019 παγκοσμίως δημιουργήθηκαν 53,6 εκατ. Mt ηλεκτρονικών και ηλεκτρικών αποβλήτων, μέγεθος κατά 21% μεγαλύτερο από το αντίστοιχο του 2014. Εκφρασμένες σε κατά κεφαλή παραγωγή, οι ποσότητες αυτές αναλογούν - κατά μέσο όρο - σε 7,3 κιλά για κάθε κάτοικο της γης.

Το πρόβλημα προφανώς συνδέεται με τα υψηλότερα ποσοστά κατανάλωσης ηλεκτρονικών και ηλεκτρικών ειδών (αύξηση 3% ετησίως), τους μικρότερους κύκλους ζωής των προϊόντων και τις περιορισμένες επιλογές επισκευής. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, μόνο στην Ευρώπη, 11 από τα 72 ηλεκτρονικά είδη σε ένα μέσο νοικοκυριό δεν χρησιμοποιούνται πλέον ή είναι σπασμένα.

Πολύτιμα μέταλλα στα σκουπίδια

Αυτό που κάνει την όλη κατάσταση ακόμη πιο περίπλοκη, είναι ότι ελάχιστες ποσότητες των ηλεκτρονικών αποβλήτων, που παράγονται, οδηγούνται σε ανακύκλωση. Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, το 2019 μόνο το 17,4% των ηλεκτρονικών αποβλήτων συλλέχθηκε και ανακυκλώθηκε (σ.σ. ως ηλεκτρονικά απόβλητα νοούνται όλα τα απορριφθέντα προϊόντα με μπαταρία ή βύσμα).

Πρακτικά ένας - συντηρητικά εκτιμώμενος - όγκος ανακτήσιμων υλικών, όπως χρυσός, ασήμι, χαλκός, πλατίνα, αξίας $57 δισ., απορρίφθηκαν ως επί το πλείστον ή κάηκαν το 2021, σε παγκόσμιο επίπεδο. Αυτό - όπως είναι αντιληπτό - ισοδυναμεί με το ετήσιο ΑΕΠ πολλών χωρών ανά τον πλανήτη.

Για να γίνει σαφές το μέγεθος της σπατάλης, εκτιμάται ότι σε 1 εκατομμύριο κινητά τηλέφωνα υπάρχουν ενσωματωμένα 24 κιλά χρυσού, 16.000 κιλά χαλκού, 350 κιλά ασήμι και 14 κιλά παλλάδιο.

Μεγάλες συσκευές

Στις ΗΠΑ, ενώ πολλά κινητά ανακυκλώνονται, εκτιμάται ότι 151 εκατ. τηλέφωνα ετησίως -περίπου 416.000 την ημέρα- απορρίπτονται και καταλήγουν σε αποτέφρωση ή υγειονομική ταφή. Επίσης, το 40% των βαρέων μετάλλων στις χωματερές των ΗΠΑ προέρχεται από ηλεκτρονικά προϊόντα.

Κατά βάρος, οι μεγάλες συσκευές που απορρίπτονται, όπως σόμπες και ψυγεία, αποτελούν το μεγαλύτερο συστατικό των ηλεκτρονικών αποβλήτων. Αυτές οι μεγάλες συσκευές περιέχουν χάλυβα, χαλκό και αλουμίνιο, που τα καθιστά ελκυστικά για τους κλέφτες.

Όσον αφορά τα κινητά, τα tablets, τους υπολογιστές και τα άλλα προϊόντα τεχνολογίας, πολλοί παράγοντες πιστεύουν ότι αποθαρρύνουν την ανακύκλωση, συμπεριλαμβανομένης της ασφάλειας δεδομένων, της αξίας των προϊόντων, των δυσπρόσιτων σημείων επιστροφής και της αβεβαιότητας σχετικά με την κατάλληλη ανακύκλωση.

Οι πιο “παραγωγικές” χώρες

Τα ηλεκτρονικά απόβλητα είναι, σήμερα, σύμφωνα με όλα τα διαθέσιμα στοιχεία, η ταχύτερα αναπτυσσόμενη ροή οικιακών απορριμμάτων παγκοσμίως. Η Ασία παρήγαγε (το 2019) τον μεγαλύτερο όγκο ηλεκτρονικών αποβλήτων (24,9 Mt), ακολουθούμενη από την Αμερική (13,1 Mt), την Ευρώπη (12 Mt), την Αφρική (2, Mt 9) και την Ωκεανία (0,7 Mt).

Ωστόσο, η Ευρώπη κατέλαβε την πρώτη θέση όσον αφορά την κατά κεφαλή παραγωγή ηλεκτρονικών αποβλήτων, με 16,2 κιλά κατά κεφαλήν. Η Ωκεανία ήρθε δεύτερη με 16,1 κιλά, ακολουθούμενη από την Αμερική με 13,3 κιλά, την Ασία με 5,6 κιλά και την Αφρική με 2,5 κιλά.