H Ελλάδα εξακολουθεί να υστερεί στην κεφαλαιοποίηση της καινοτομίας, ωστόσο, η χώρα έχει επιδόσεις, που της εξασφαλίζουν μια καθ’ όλα αξιοπρεπή θέση, σε διεθνές επίπεδο, ανάμεσα στα πιο καινοτόμα κράτη του πλανήτη. Το εγχώριο οικοσύστημα καινοτομίας, συγκρινόμενο με 132 χώρες του κόσμου, κατατάσσεται για το 2021 στην 47η θέση.

Η Ελλάδα βρισκόταν στην 43η θέση του Global Innovation Index το 2020 και στην 41^η το 2019Η χώρα μας είχε καλύτερη επίδοση στον Παγκόσμιο Δείκτη Καινοτομίας (Global Innovation Index-GII) το 2020, οπότε είχε κατακτήσει την 43η θέση (μεταξύ 131 οικονομιών), ενώ ακόμη καλύτερη ήταν η κατάταξη της το 2019, όταν καταλάμβανε την 41η θέση παγκοσμίως (ανάμεσα σε 129 κράτη ανά τον κόσμο).

Η αξιολόγηση ανήκει στον Παγκόσμιο Οργανισμό Διανοητικής Ιδιοκτησίας (WIPO) και αναδεικνύει τους πρωταθλητές καινοτομίας σε διεθνές επίπεδο. Σύμφωνα με τα ευρήματα του Δείκτη GII 2021, η Ελλάδα σε επίπεδο καινοτομίας κατατάσσεται 39η ανάμεσα στις 51 χώρες υψηλού εισοδήματος, ενώ τερματίζει 30η μεταξύ των 39 οικονομιών της Ευρώπης.

Τα δυνατά σημεία της Ελλάδας

Το πιο δυνατό σημείο του ελληνικού οικοσυστήματος καινοτομίας είναι το “Ανθρώπινο Κεφάλαιο”, με βάση το οποίο η Ελλάδα κατατάσσεται στην 16η θέση ανάμεσα σε 132 κράτη σε παγκόσμιο επίπεδο. Η αμέσως καλύτερη επίδοση της χώρας είναι στον τομέα “Υποδομές”, όπου η Ελλάδα κατακτά την 45η θέση της κατάταξης, ενώ οι επιδόσεις της στο πεδίο “Θεσμοί” τη φέρνουν για το 2021 στην 51η θέση ανάμεσα σε 132 χώρες του πλανήτη.

Από τους επιμέρους 80 δείκτες, που εξετάζει ο Global Innovation Index 2021, η Ελλάδα σκοράρει εξαιρετικά στο κριτήριο “Ευκολία ίδρυσης νέας επιχείρησης”, καθώς καταλαμβάνει την 11η θέση παγκοσμίως. Η επίδοση αυτή δημιουργεί θετικό έδαφος για το περιβάλλον καινοτομίας στην Ελλάδα και τις προοπτικές του οικοσυστήματος των startups.

Πολύ καλή θέση, τη 10η παγκοσμίως, κατακτά η Ελλάδα και στον δείκτη “Δαπάνες για software ως ποσοστό του ΑΕΠ”, ενώ η χώρα κατατάσσεται 21η στον κόσμο στην πρόσβαση σε Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών.

Σημεία που υστερεί η Ελλάδα

Στον αντίποδα, το ελληνικό οικοσύστημα καινοτομίας υστερεί και έχει τις χειρότερες επιδόσεις στα πεδία “Πολυπλοκότητα της Αγοράς”, καθώς η ελληνική επίδοση στον συγκεκριμένο τομέα την κατατάσσει μόλις στην 70η θέση διεθνώς.

Επίσης, απογοητευτική είναι η επίδοση της Ελλάδας, μόλις στην 110η θέση ανάμεσα στις 132 χώρες στη συνεργασία μεταξύ Πανεπιστημίων και βιομηχανίας στον τομέα της Έρευνας και Ανάπτυξης, εικόνα που η χώρα φιλοδοξεί να αλλάξει - μεταξύ άλλων - με το νέο θεσμικό πλαίσιο για τις spin off εταιρείες.

Παγκόσμιος ηγέτης καινοτομίας η Ελβετία 

Την πρώτη θέση, παγκοσμίως, ως η πιο καινοτόμος χώρα στον κόσμο για το 2021, κατακτά η Ελβετία και μάλιστα για δέκατη συνεχή χρονιά. Ακολουθούν η Σουηδία στη δεύτερη θέση, οι ΗΠΑ στην τρίτη και η Μεγάλη Βρετανία στην τέταρτη, με τη Νότιο Κορέα να συμπληρώνει την πρώτη πεντάδα των πιο καινοτόμων χωρών του κόσμου.

Ο Δείκτης GII 2021 αξιολογεί τις επιδόσεις 132 οικονομιών με βάση 80 δείκτες, που καλύπτουν μια ευρύτατη γκάμα, από παραδοσιακά κριτήρια, όπως επενδύσεις έρευνας και ανάπτυξης και εφαρμογές διεθνών διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας και εμπορικών σημάτων, μέχρι πιο σύγχρονους παράγοντες, όπως η δημιουργία εφαρμογών κινητής τηλεφωνίας, οι εξαγωγές υψηλής τεχνολογίας και οι συμφωνίες επιχειρηματικών κεφαλαίων (VCs).

Τα αποτελέσματα για το 2021 είναι αρκετά αισιόδοξα, αφού δείχνουν ότι, η καινοτομία εξακολουθεί να ...”ανθίζει”, παρά την υγειονομική κρίση. Το “top ten” των πιο καινοτόμων οικονομιών του πλανήτη συμπληρώνουν η Ολλανδία στην έκτη θέση, η Φινλανδία στην έβδομη, η Σιγκαπούρη στην όγδοη, η Δανία στην ένατη θέση και η Γερμανία στη 10η θέση της παγκόσμιας κατάταξης για το 2021.

Κόμβος καινοτομίας η Ευρώπη

Η Βόρεια Αμερική και η Ευρώπη εξακολουθούν να ηγούνται του παγκόσμιου τοπίου καινοτομίας με μεγάλη διαφορά. Ειδικά η Ευρώπη κατέχει μια περίοπτη θέση στον Παγκόσμιο Δείκτη Καινοτομίας 2021, καθώς οι δώδεκα από τις 20 πιο καινοτόμες οικονομίες του κόσμου προέρχονται από την περιοχή.

Οι ευρωπαϊκοί πρωταθλητές καινοτομίας - εκτός του “top ten” - είναι η Γαλλία (στην 11η θέση), η Ισλανδία (17η), η Αυστρία (18η), η Ιρλανδία (19η) και η Νορβηγία (20η θέση).

Η Ελβετία, που παραμένει για δέκα χρόνια στην κορυφή του κόσμου, έχει εξαιρετικά αποτελέσματα καινοτομίας, συμπεριλαμβανομένων των αιτήσεων για διπλώματα ευρεσιτεχνίας και των εξαγωγών προϊόντων υψηλής τεχνολογίας.

Η Σουηδία κατατάσσεται δεύτερη σε παγκόσμιο επίπεδο χάρη στην αναπτυγμένη υποδομή της, στον καινοτόμο επιχειρηματικό τομέα και στις εξαγωγές γνώσης και της τεχνολογίας.

Ο ρόλος της πανδημίας

Το Global Innovation Index 2021 δείχνει ότι οι κυβερνήσεις και οι επιχειρήσεις, ανά τον κόσμο, αύξησαν τις επενδύσεις τους στην καινοτομία, εν μέσω της πανδημίας της COVID-19, απηχώντας την αντίληψη ότι οι νέες ιδέες είναι κρίσιμες για την υπέρβαση της πανδημίας και της διασφάλιση της οικονομικής ανάπτυξης.

Ωστόσο, ο αντίκτυπος της κρίσης ήταν εξαιρετικά άνισος μεταξύ των επιχειρήσεων. Οι εταιρείες με εκροές που περιλαμβάνουν λογισμικό, τεχνολογίες Διαδικτύου και επικοινωνιών, βιομηχανία hardware και βιοτεχνολογία ενίσχυσαν τις επενδύσεις τους στην καινοτομία και αύξησαν τις προσπάθειές τους για Ε&Α. Αντίθετα, οι επιχειρήσεις σε τομείς που πλήττονται πολύ από τα μέτρα περιορισμού της πανδημίας και των οποίων τα επιχειρηματικά μοντέλα βασίζονται σε προσωπικές δραστηριότητες - όπως οι μεταφορές και τα ταξίδια - μείωσαν τις δαπάνες τους.