Αυξανόμενη χρήση των νέων τεχνολογιών κάνουν οι επιχειρήσεις αρχικών σταδίων στην Ελλάδα. Σχεδόν δύο στους πέντε επιχειρηματίες αρχικών σταδίων στη χώρα μας (το 19,5%), δηλώνουν ότι χρησιμοποιούν εντελώς νέες τεχνολογίες κατά την παραγωγική διαδικασία ή κατά την παροχή υπηρεσιών.

Το 56% των επιχειρηματιών αρχικών σταδίων δηλώνει ότι αξιοποιεί ήδη γνωστές τεχνολογίεςΗ επίδοση αυτή είναι από τις υψηλότερες στην Ευρώπη και συγκεκριμένα, η δεύτερη καλύτερη μετά από τη Γερμανία. Η συγκεκριμένη εξέλιξη σαφώς και αξιολογείται ιδιαίτερα θετικά για το επιχειρείν, καθώς ο τεχνολογικός εκσυγχρονισμός των νέων εγχειρημάτων αποτελεί τη βάση για μια βιώσιμη και με προοπτικές ανάπτυξης επιχειρηματικότητα.

Στο μεταξύ, το 56% των επιχειρηματιών αρχικών σταδίων στη χώρα μας, δηλώνει ότι αξιοποιεί, ήδη, γνωστές τεχνολογίες/διεργασίες για την παραγωγή προϊόντων και την παροχή των υπηρεσιών τους, από 60,1% το 2015. Το γεγονός ότι παραμένει υψηλό το ποσοστό των ήδη γνωστών τεχνολογιών, αν και μειώνεται, μπορεί να συνδεθεί με παράγοντες που έχουν να κάνουν με την κρίση, καθώς - κατά κανόνα - οι εντελώς νέες τεχνολογίες είναι και ακριβότερες. 

Την παραπάνω εικόνα περιγράφει το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) στην ετήσια έκθεση για την Επιχειρηματικότητα 2016-2017. Η έκθεση αυτή δημοσιεύεται κάθε χρόνο από το 2003 και εντάσσεται στο πλαίσιο της συμμετοχής του ΙΟΒΕ στο παγκόσμιο ερευνητικό πρόγραμμα Global Entrepreneurship Monitor (GEM).

Σύμφωνα με τα ευρήματά της, τρεις στους πέντε επιχειρηματίες στην Ελλάδα δηλώνουν ότι κανένας (δυνητικός) πελάτης δεν θα θεωρήσει τα προϊόντα/υπηρεσίες τους νέα και πρωτοποριακά, ενώ και ένα 15,6% δηλώνει ότι όλοι θα θεωρήσουν τα προϊόντα τους ως καινοτομικά. Το εύρημα αυτό πιθανόν να οφείλεται στο γεγονός ότι τα νέα εγχειρήματα αφορούν, κυρίως, στους τομείς υπηρεσιών προς τον καταναλωτή, όπου η καινοτομία προϊόντος ή διεργασιών είναι εκ φύσεως αρκετά πιο περιορισμένη.

Στο ίδιο πλαίσιο, το 55,3% των επιχειρηματιών δηλώνει πως πολλές επιχειρήσεις προσφέρουν παρόμοιο προϊόν ή υπηρεσία, με το μέσο όρο των χωρών καινοτομίας στο 52%. Αξίζει να επισημανθεί, πάντως, ότι το ποσοστό των επιχειρηματιών που δηλώνουν ότι δεν έχουν κανέναν ανταγωνιστή, εκτινάσσεται στο 10,5% το 2016, από μόλις 2,3% το 2015. 

44 Ποσοστό νέων και επίδοξων επιχειρηματικών εγχειρημάτων που χρησιμοποιεί νέες τεχνολογίες/διαδικασίες (2016)

Βαθμός καινοτομίας των νέων επιχειρηματικών εγχειρημάτων ανά χώρα % επί των επιχειρηματιών αρχικών σταδίων 

Νέοι επιχειρηματίες
Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, το ποσοστό του πληθυσμού, ηλικίας 18-64 ετών, που βρισκόταν το 2016 σε αρχικά στάδια επιχειρηματικής ενεργοποίησης, συμπεριλαμβανομένης της αυτοαπασχόλησης, υποχώρησε στο 5,7% (περίπου 380.000 άτομα) από 6,7% (περίπου 450.000) το 2015. Πρόκειται για μία από τις χαμηλότερες διαχρονικά επιδόσεις της χώρας (2003-2016: 6,9%).

Το ποσοστό του πληθυσμού, που δηλώνει πως έχει διακόψει ή αναστείλει την επιχειρηματική του δραστηριότητα το 2016, ανήλθε στο 3,8% του πληθυσμού (περίπου 260.000 άτομα), υψηλότερα από το αντίστοιχο ποσοστό του 2015 (3,0%). Επτά στους δέκα δηλώνουν ως βασικότερο λόγο διακοπής ή αναστολής λειτουργίας της επιχείρησης, την έλλειψη κερδοφορίας.

Το 41% των επιχειρηματιών αρχικών σταδίων (περίπου 160.000 άτομα) ξεκίνησαν ένα επιχειρηματικό εγχείρημα από ανάγκη, ενώ το 36,1% (περίπου 140.000 άτομα) διέκριναν κάποια επιχειρηματική ευκαιρία. 

Σε σχέση με μέσο όρο άλλων ευρωπαϊκών χωρών, που ανήκουν στην ομάδα της καινοτομίας (των πιο αναπτυγμένων δηλαδή χωρών στις οποίες ανήκει και η Ελλάδα), η επιχειρηματικότητα ευκαιρίας κινείται σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα (55,8%), ενώ η επιχειρηματικότητα ανάγκης βρίσκεται σε υψηλότερα επίπεδα (22,8%).

Η γυναικεία επιχειρηματικότητα αρχικών σταδίων μειώθηκε σε 4,8% (περίπου 168.000 γυναίκες) από 6% το 2015, ενώ στους άνδρες μειώθηκε σε 6,6% (περίπου 200.000 άνδρες) από 7,5% το 2015.  

Διακοπή επιχειρηματικής δραστηριότητας (% πληθυσμού ηλικίας 18-64 ετών, 2016) 

Κατάρτιση
Στο μεταξύ, σχεδόν ένας στους τρεις επιχειρηματίες (35%) έχει τουλάχιστον ένα πτυχίο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, με το 7,8% μάλιστα να διαθέτει κάποιου είδους μεταπτυχιακή ειδίκευση. Σχεδόν το 42,7%, όμως, είναι απλώς Απόφοιτοι Λυκείου, ποσοστό, μάλιστα, που έχει ενισχυθεί σε σχέση με το 2015.

To 2,9% των ατόμων ηλικίας 18-64 ετών %, (περίπου 212.000 άτομα) δήλωσε πως διαδραμάτισε ρόλο άτυπου επενδυτή για τη χρηματοδοτική υποστήριξη μιας επιχειρηματικής πρωτοβουλίας άλλων, ποσοστό ελαφρώς χαμηλότερο από το 2015, αλλά και από το μέσο όρο των χωρών καινοτομίας (3,4%). Ένα ποσοστό της τάξης του 84% των άτυπων επενδυτών, όμως, αποτελούν μέλη του στενότερου ή ευρύτερου οικογενειακού κύκλου του νέου επιχειρηματία. 

Στο μεταξύ, ένας στους τρεις επιχειρηματίες δηλώνει ότι απευθύνεται αποκλειστικά στην εγχώρια αγορά, ενώ ίδιο και το ποσοστό των επιχειρήσεων που δηλώνει ότι πάνω από το ¼ του τζίρου τους, προέρχεται από πελάτες εξωτερικού, επίδοση ελαφρώς χαμηλότερη από το μέσο όρο των χωρών καινοτομίας (35%). Πάντως, για πρώτη φορά φαίνεται να ενισχύεται εκτός από την έκταση των εξαγωγών και η ένταση τους, καθώς το ποσοστό όσων εξάγουν πάνω από το 25% του κύκλου εργασιών τους για πρώτη φορά ξεπερνά το 70%. 

Κλάδοι
Σε κλαδικό επίπεδο, διατηρείται υψηλό το ποσοστό των εγχειρημάτων στον πρωτογενή τομέα (7,7% το 2016), που είναι μια από τις υψηλότερες σχετικές επιδόσεις διαχρονικά. Tα νέα εγχειρήματα στον κλάδο της μεταποίησης φαίνεται να μειώνονται, ενώ σημαντική άνοδος σημειώνεται στο ποσοστό των νέων εγχειρημάτων που εντάσσονται στις υπηρεσίες προς τους καταναλωτές.

Συνεπώς, η σταθεροποίηση της οικονομίας το 2016 και η μικρή ενίσχυση της ιδιωτικής κατανάλωσης φαίνεται να ενισχύει και πάλι το ενδιαφέρον για εγχειρήματα λιανικής, εξέλιξη που επαναφέρει χαρακτηριστικά ενός προτύπου ανάπτυξης που χαρακτήρισε την εποχή προς της κρίσης.

Σχεδόν ένας στους τρεις επιχειρηματίες αρχικών σταδίων, το 2016, φαίνεται να μην απασχολεί κανέναν άλλον στο νέο του εγχείρημα, ενώ τρεις στους 5 απασχολούν έως 5 άτομα κατά την έναρξη. Τα νέα εγχειρήματα φαίνεται τελικά να είναι πολύ μικρές επιχειρήσεις, κάτι πάντως που συμβαίνει σε αρκετές χώρες. Κατά βάση, δηλαδή, τα νέα εγχειρήματα προσφέρουν απασχόληση στους ιδρυτές τους.   

Ποσοστιαία κατανομή της επιχειρηματικής δραστηριότητας αρχικών σταδίων στις χώρες καινοτομίας κατά τομέα οικονομικής δραστηριότητας (2016)