Έχουν αποκτήσει τόση δύναμη, ώστε πλέον ο αντίκτυπός τους στην πολιτική, την ελευθερία του λόγου, αλλά και την ίδια τη δημοκρατία, να είναι τεράστιος. Ο λόγος για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα οποία εξαιτίας του αυξανόμενου ρόλου τους στη ζωή των πολιτών, ειδικά την περίοδο της πανδημίας, τίθενται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Προβληματίζει το Κοινοβούλιο η χρήση προσωπικών δεδομένων και οι πρακτικές προσωποποιημένης διαφήμισηςΧθες, οι ευρωβουλευτές ζήτησαν να θεσπιστούν κανόνες δημοκρατικού ελέγχου των τεχνολογικών κολοσσών για τη διασφάλιση της ελευθερίας της έκφρασης στα social media. Παραπέμποντας σε διάφορες αποφάσεις, που λαμβάνονται από τις πλατφόρμες για τη λογοκρισία περιεχομένου ή λογαριασμών, η μεγάλη πλειοψηφία των ομιλητών στην ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου τόνισε την έλλειψη σαφών κανόνων, που διέπουν αυτές τις αποφάσεις.

Οι ευρωβουλευτές έθεσαν, επίσης, το θέμα της διαφάνειας των αλγορίθμων. Έτερο θέμα ήταν η χρήση προσωπικών δεδομένων και ο περιορισμός (ή η απαγόρευση) των πρακτικών μικροστόχευσης (“microtargeting”) και της προσωποποιημένης διαφήμισης, με στόχο τη ριζική τροποποίηση των επιχειρηματικών μοντέλων των τεχνολογικών κολοσσών.

Τους ευρωβουλευτές απασχολούν, εξάλλου, τα προβλήματα που προκαλούνται από την εμφάνιση τεχνολογικών μονοπωλίων και ο αντίκτυπός τους στην πολυφωνία των μέσων ενημέρωσης, καθώς και στον πλουραλισμό στον δημόσιο διάλογο.

Έλλειψη διαφάνειας

Οι ευρωβουλευτές έκρουσαν τον κώδωνα του κινδύνου για την έλλειψη διαφάνειας των πρακτικών των κολοσσών της τεχνολογίας. Προέτρεψαν δε την Επιτροπή να λάβει την κατάσταση αυτή υπόψη στις νομοθετικές προτάσεις της για τις ψηφιακές υπηρεσίες και την ψηφιακή αγορά, καθώς και στο πλαίσιο του σχεδίου δράσης για τη δημοκρατία.

Οι περισσότεροι ομιλητές επικεντρώθηκαν στην ανάγκη να υπάρξει ασφάλεια δικαίου κατά την αφαίρεση περιεχομένου. Επίσης, ζήτησαν να διασφαλίζεται ότι οι αποφάσεις λαμβάνονται από δημοκρατικά ελεγχόμενες αρχές και όχι από ιδιωτικές εταιρείες, προκειμένου να διασφαλίζεται η ελευθερία του λόγου.

Σε συζήτηση με την Υπουργό Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Ana Paula Zacarias εκ μέρους της Πορτογαλικής Προεδρίας του Συμβουλίου και την Αντιπρόεδρο της Επιτροπής Věra Jourová, σχεδόν όλοι οι ομιλητές επέκριναν την τεράστια δύναμη των πλατφορμών κοινωνικής δικτύωσης και τον ανησυχητικό αντίκτυπό τους στην πολιτική και την ελευθερία του λόγου.

Στη συζήτηση τέθηκε ως ζητούμενο η ανάγκη προάσπισης της δημοκρατίας και των αξιών της Ε.Ε. μέσω της αντιμετώπισης της παραπληροφόρησης και της αυξανόμενης εμφάνισης περιστατικών υποκίνησης βίας ή στάσης. Επίσης, επισημάνθηκε η ανάγκη χρήσης της τεχνολογίας για την ενίσχυση και όχι τον περιορισμό του πολιτικού διαλόγου, με την παράλληλη αντιμετώπιση του ζητήματος της διάδοσης της ρητορικής μίσους και των διακρίσεων στο Διαδίκτυο.

Θυμίζουμε ότι τον Οκτώβριο του 2020, στο πλαίσιο των συστάσεων του σχετικά με τον νόμο για τις ψηφιακές υπηρεσίες, το Κοινοβούλιο τόνισε ότι η ευθύνη για την επιβολή του νόμου πρέπει να βαρύνει τις δημόσιες αρχές και ότι οι αποφάσεις θα πρέπει τελικά να λαμβάνονται από τη δικαστική εξουσία και όχι από ιδιωτικές εταιρείες.