Μία δέσμη συστάσεων, με στόχο ένα βέλτιστο θεσμικό πλαίσιο για την τεχνητή νοημοσύνη, ενέκρινε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, εν αναμονή της νομοθετικής πρότασης της Επιτροπής στις αρχές του 2021. Οι συστάσεις αυτές θα προλειάνουν το έδαφος, ώστε η Ε.Ε. να καταστεί παγκόσμιος ηγέτης στην ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης.

Αποτελεσματική προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας και εγγυήσεις για τους προγραμματιστέςΟι Ευρωβουλευτές ζητούν το νέο νομοθετικό πλαίσιο να ορίζει δεοντολογικές αρχές και νομικές υποχρεώσεις, κατά την ανάπτυξη, την υλοποίηση και τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης, της ρομποτικής και συναφών τεχνολογιών, συμπεριλαμβανομένου του λογισμικού, των αλγορίθμων και των δεδομένων.

Μεταξύ άλλων, ζητούν τη θέσπιση ενός πλαισίου αστικής ευθύνης, βάσει του οποίου οι διαχειριστές συστημάτων ΑΙ υψηλού κινδύνου θα καθίστανται υπεύθυνοι για κάθε ζημία που προκαλείται. Η ευθύνη θα καλύπτει κάθε φυσική ή ψηφιακή δραστηριότητα τεχνητής νοημοσύνης, που προκαλεί ζημία ή βλάβη στη ζωή, την υγεία, τη σωματική ακεραιότητα ή την περιουσία ή προκαλεί σημαντική ηθική βλάβη, που οδηγεί σε “επαληθεύσιμη οικονομική ζημία”. 

Σύμφωνα με τις συστάσεις του Κοινοβουλίου, οι ΑΙ υψηλού κινδύνου, όπως αυτές με ικανότητες αυτοδιδασκαλίας, πρέπει να σχεδιάζονται με τρόπο που να εξασφαλίζει τη δυνατότητα παρέμβασης από τον άνθρωπο ανά πάσα στιγμή. Σε περίπτωση που χρησιμοποιείται κάποια λειτουργία, που θα μπορούσε να οδηγήσει σε σοβαρή παραβίαση των δεοντολογικών αρχών, οι ικανότητες αυτοδιδασκαλίας θα πρέπει να απενεργοποιούνται και να αποκαθίσταται ο πλήρης έλεγχος από τον άνθρωπο.

Οι τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης υψηλού κινδύνου δεν είναι ακόμη διαδεδομένες, ωστόσο οι ευρωβουλευτές υποστηρίζουν ότι οι χειριστές σχετικών συστημάτων πρέπει να διαθέτουν ασφάλιση ανάλογη με εκείνη που προβλέπεται για τα μηχανοκίνητα οχήματα. 

Δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας
Προκειμένου η Ε.Ε. να αναλάβει ηγετικό ρόλο στο πεδίο της τεχνητής νοημοσύνης, οι Ευρωβουλευτές καθιστούν σαφές ότι απαιτείται ένα αποτελεσματικό σύστημα για τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας. Επίσης, ότι απαιτούνται δικλείδες ασφαλείας για την προστασία καινοτόμων προγραμματιστών μέσω του συστήματος διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας της Ε.Ε. Ωστόσο, οι απαιτήσεις αυτές δεν πρέπει να αποβούν εις βάρος των συμφερόντων των ανθρώπων - δημιουργών, ούτε και των δεοντολογικών αρχών της Ε.Ε.

Οι ευρωβουλευτές υποστηρίζουν ότι είναι σημαντικό να γίνει διάκριση μεταξύ των ανθρώπινων δημιουργιών, που υποβοηθούνται από το ΑΙ και των δημιουργιών, που παράγονται αυτόνομα από την τεχνητή νοημοσύνη. Διευκρινίζουν δε ότι τα συστήματα ΑΙ δεν θα πρέπει να έχουν νομική προσωπικότητα, συνεπώς τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας θα ανήκουν αποκλειστικά σε ανθρώπους.

Το κείμενο εξετάζει περαιτέρω θέματα πνευματικής ιδιοκτησίας, καθώς και συλλογής δεδομένων, αλλά και ζητήματα εμπορικού απορρήτου, χρήσης αλγορίθμων και βαθιά ψευδών πληροφοριών (“deep fakes”). 

Συνολικά, η έκθεση νομοθετικής πρωτοβουλίας του Κοινοβουλίου για τη δεοντολογία της τεχνητής νοημοσύνης τονίζει ότι η μελλοντική νομοθεσία θα πρέπει να λάβει υπόψη σειρά κατευθυντήριων αρχών, όπως: η ανθρωποκεντρική και ανθρωπογενής τεχνητή νοημοσύνη, η ασφάλεια, η διαφάνεια και η ευθύνη, οι δικλείδες ασφαλείας κατά των προκαταλήψεων και των διακρίσεων, το δικαίωμα στην αποκατάσταση για αυτοματοποιημένες αποφάσεις, η κοινωνική και περιβαλλοντική υπευθυνότητα, και ο σεβασμός των θεμελιωδών δικαιωμάτων.