Την εισαγωγή των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας στον σημερινό διασυνδεδεμένο κόσμο και την εποχή του Internet of Things επιχειρεί να εισάγει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Μέσα από μια σειρά μέτρων, που ανακοίνωσε χθες η Επιτροπή, η Ένωση επιχειρεί αφενός να διατηρήσει και να ενισχύσει την προστασία των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας στην ψηφιακή εποχή και αφετέρου να ενθαρρύνει τις ευρωπαϊκές εταιρείες –ιδίως ΜΜΕ και νεοφυείς– να επενδύσουν στην καινοτομία και την τεχνολογία.

Προς ένα νέο, ισόρροπο και αποτοδικό, πλαίσιο αδειοδότησης για τα Τυποποιημένα Διπλώματα ΕυρεσιτεχνίαςΣτην «καρδιά» της μεταρρύθμισης, που προωθεί η Επιτροπή, βρίσκεται ένα νέο –πρωτοποριακό σε παγκόσμιο επίπεδο- σύστημα Παραχώρησης Αδειών Εκμετάλλευσης, που ευνοεί την ανάπτυξη του ΙοΤ, από τα «έξυπνα» τηλέφωνα μέχρι τα διασυνδεδεμένα αυτοκίνητα. Με το νέο σύστημα Επιτροπή επιθυμεί να ενθαρρύνει την παραχώρηση αδειών χρήσης με δίκαιο και ισορροπημένο τρόπο, ώστε να επιβραβεύονται οι καινοτόμες επιχειρήσεις χωρίς να εμποδίζονται άλλες εταιρείες να αξιοποιούν τις τεχνολογίες τους για να παράγουν νέα προϊόντα και υπηρεσίες. Σε μεγάλο βαθμό τα νέα μέτρα εισάγουν την έννοια της αυτορύθμισης. Το σκεπτικό της Ένωσης είναι το εξής: σήμερα πολλές βασικές τεχνολογίες, που αποτελούν μέρος των παγκόσμιων προτύπων στους αντίστοιχους κλάδους, WiFi ή 4G, προστατεύονται με Τυποποιημένα Διπλώματα Ευρεσιτεχνίας (SEP). Η σύσταση για ένα νέο ισόρροπο και αποδοτικό σύστημα αδειοδότησης των SEP συμφιλιώνει δύο στόχους: από τη μία πλευρά, οι παραγωγοί προϊόντων θα έχουν πρόσβαση σε τεχνολογίες βάσει διαφανών και προβλέψιμων κανόνων παραχώρησης αδειών χρήσης. Ταυτόχρονα, οι κάτοχοι των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας θα ανταμείβονται για τις επενδύσεις τους στην έρευνα και τεχνολογία και σε δραστηριότητες τυποποίησης έτσι ώστε να έχουν κίνητρο να προσφέρουν τις καλύτερες τεχνολογίες τους για συμπερίληψη στα πρότυπα. Η βελτίωση της διαφάνειας και της προβλεψιμότητας αναμένεται να προσφέρει στην ΕΕ –και άρα και στις πολλές νεοφυείς επιχειρήσεις της– προβάδισμα στον παγκόσμιο τεχνολογικό αγώνα για καινοτομία και στην πλήρη υλοποίηση των δυνατοτήτων των δικτύων 5G και του ΙοΤ.

Να σημειωθεί ότι τα νέα μέτρα υποδέχτηκαν με θετικό τρόπο, ήδη από χθες που ανακοινώθηκαν, οι εταιρείες του κλάδου των Τηλεπικοινωνιών και της Τεχνολογίας με ανακοινώσεις τους στο επίπεδο των θεσμικών τους οργάνων. 

Τα μέτρα
Οι πρωτοβουλίες που παρουσιάστηκαν χθες αναμένεται να διευκολύνουν την αποτελεσματική δράση κατά των προσβολών δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας και την κίνηση διασυνοριακών ένδικων διαδικασιών. Θα βοηθήσουν δε να αντιμετωπιστεί το γεγονός ότι το 5% των εμπορευμάτων (αξίας 85 δισ. ευρώ) που εισάγονται στην ΕΕ είναι προϊόντα παραποίησης ή πειρατείας.

Τα μέτρα που εγκρίθηκαν στοχεύουν, μεταξύ άλλων, στην ενίσχυση της ικανότητας καταπολέμησης της παραποίησης και της πειρατείας. Η Επιτροπή επιδιώκει να στερήσει από όσους παραβιάζουν τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας σε εμπορική κλίμακα τις ροές εσόδων, που καθιστούν επικερδείς τις εγκληματικές δραστηριότητές τους – αυτή η προσέγγιση αποκαλείται «παρακολούθηση των διαδρομών του χρήματος», εστιάζοντας στα «μεγάλα ψάρια» αντί για μεμονωμένα άτομα. Διασφαλίζει επίσης ότι οι δράσεις επιβολής της νομοθεσίας είναι προσαρμοσμένες στις απαιτήσεις της σημερινής ψηφιακής εποχής.

Με τις εν λόγω πρωτοβουλίες, η Επιτροπή επιδιώκει να εξασφαλίσει εξίσου υψηλό επίπεδο νομικής προστασίας και προβλέψιμο νομικό πλαίσιο σε ολόκληρη την ΕΕ. Νέα κείμενα καθοδήγησης διευκρινίζουν τον τρόπο εφαρμογής της Οδηγίας για την επιβολή των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας (IPRED) του 2004. Η οδηγία έχει αποδειχθεί χρήσιμο εργαλείο για την καταπολέμηση της κατάχρησης των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας, αλλά έχουν παρατηρηθεί κατά καιρούς διαφορετικές ερμηνείες ορισμένων από τις διατάξεις της μεταξύ κρατών μελών. Το υλικό καθοδήγησης διευκρινίζει αυτά τα προβλήματα ερμηνείας, ώστε να αυξηθεί η ασφάλεια δικαίου για όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη και να διευκολυνθεί αμέσως η επιβολή μέτρων αστικού δικαίου σε ολόκληρη την ΕΕ χωρίς να χρειαστεί θέσπιση νέας νομοθεσίας. 

Παράνομο περιεχόμενο
Επίσης, η Ένωση επιθυμεί να υποστηρίξει τον κλάδο στην αντιμετώπιση των προσβολών των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας. Αξιοποιώντας τις θετικές εμπειρίες από το Μνημόνιο Συμφωνίας για την Πώληση Προϊόντων Παραποίησης μέσω του Διαδικτύου, η Επιτροπή συνεχίζει να υποστηρίζει πρωτοβουλίες του κλάδου για την αντιμετώπιση των προσβολών των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας, συμπεριλαμβανομένων εθελοντικών συμφωνιών σχετικά με τις διαφημίσεις σε δικτυακούς τόπους, σχετικά με τις υπηρεσίες πληρωμής και σχετικά με τις μεταφορές. Τέτοιες συμφωνίες μπορούν να βοηθήσουν στην ταχύτερη δίωξη των υποθέσεων παραποίησης και πειρατείας σε σύγκριση με τις δικαστικές προσφυγές. Οι δράσεις αυτές συμπληρώνουν τις πρόσφατες κατευθυντήριες γραμμές της Επιτροπής για τις διαδικτυακές πλατφόρμες προκειμένου να αντιμετωπιστεί το παράνομο περιεχόμενο. 

Προϊόντα παραποίησης
Στόχος της Ένωσης είναι επίσης να περιορίσει τον όγκο των προϊόντων παραποίησης που φθάνουν στην ευρωπαϊκή αγορά. Στο πλαίσιο αυτό σκοπεύει να ενισχύσει τα προγράμματα συνεργασίας με τρίτες χώρες (Κίνα, νοτιοανατολική Ασία, κεντρική Αμερική) και να δημιουργήσει «κατάλογο επιτήρησης» των αγορών, για τις οποίες υπάρχουν αναφορές συμμετοχής ή διευκόλυνσης των προσβολών δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας σε σημαντικό βαθμό. Η Επιτροπή θα δημοσιεύσει επικαιροποιημένη έκθεση σχετικά με την επιβολή της νομοθεσίας περί δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας σε τρίτες χώρες, και θα ενισχύσει τη συνεργασία μεταξύ των τελωνειακών αρχών της ΕΕ, κατά κύριο λόγο μέσω αξιολόγησης της εφαρμογής του σχεδίου δράσης των τελωνείων της ΕΕ κατά των παραβιάσεων των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας για την περίοδο 2013-2017 και μέσω παροχής πιο στοχευμένης βοήθειας στις εθνικές τελωνειακές αρχές.