Δυσοίωνα είναι τα μηνύματα αναφορικά με την ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας σύμφωνα με το Δείκτη Παγκόσμιας Ανταγωνιστικότητας 2012 - 2013. Η Ελλάδα κατέγραψε μεγάλες απώλειες τόσο στη γενική κατάταξη του δείκτη, όσο και στους επιμέρους πυλώνες που επηρεάζουν και καθορίζουν την οικονομία της χώρας.

Αναλυτικά, η Ελλάδα βρέθηκε στην 96η θέση στην κατάταξη διεθνούς ανταγωνιστικότητας για την περίοδο 2012 - 2013, χάνοντας έξι θέσεις σε σχέση με την προηγούμενη περίοδο 2011 - 2012, τελευταία από τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης των 27.

Στην 1η θέση της κατάταξης βρίσκεται η Ελβετία και η Σιγκαπούρη στη 2η. Από τις χώρες που απαρτίζουν την Ε.Ε. των 27, η Φινλανδία βρίσκεται στην 3η - που κέρδισε μία θέση από την 4η πλέον Σουηδία, η Ολλανδία βρίσκεται στην 5η, η Γερμανία στην 6η, το Ηνωμένο Βασίλειο στην 8η, η Δανία στη 12η, η Αυστρία στη 16η, το Βέλγιο στη 17η, η Γαλλία στην 21η, το Λουξεμβούργο στην 22η, η Ιρλανδία στην 27η, η Εσθονία στην 34η, η Ισπανία στην 36η, η Τσεχική Δημοκρατία στην 39η, η Ιταλία στην 42η, η Λιθουανία στην45η, η Μάλτα στην 47η, η Πορτογαλία στην 49η, η Λετονία στην 55η, η Σλοβενία στην 56η, η Κύπρος στην 58η, η Ουγγαρία στην 60η, η Βουλγαρία στην 62η, η Σλοβακία στην 71η και προτελευταία η από τις χώρες της Ε.Ε. των 27, η Ρουμανία, που παρά τα τεράστια εγγενή προβλήματα της οικονομικής και κοινωνικής της δομής είναι στην 78η θέση. Η Τουρκία ανέβηκε 16 θέσεις και βρίσκεται στην 43η θέση και η Αλβανία βρίσκεται στην 89η θέση, Πίνακας 1.

Η απόκλιση της Ελλάδας σε σύγκριση με τον ανεπτυγμένο ευρωπαϊκό Βορρά είναι εμφανής και ανησυχητική. Σε απόλυτα νούμερα, η έκθεση Global Competitiveness Report 2012 - 2013, του World Economic Forum, δείχνει την Ελλάδα στην 96η θέση μεταξύ 144 χωρών και τη Φιλανδία στην 3η θέση. Από το 2001 μέχρι σήμερα η Ελλάδα καταγράφει σημαντικές απώλειες στην ανταγωνιστικότητά της, πολύ πριν εμφανιστεί η οικονομική κρίση και οι συνέπειές της, Διάγραμμα 1.

Η απάντηση για τους λόγους της πτώσης της ανταγωνιστικότητας της χώρας, από το 2001 μέχρι σήμερα, δεν μπορεί να περιοριστεί μόνο στη διαπίστωση των συνθηκών της κρίσης που βιώνουμε. Αντίθετα, οι διαπιστώσεις και οι προτάσεις μπορούν να βασιστούν σε μια συστηματική και προσεκτική μελέτη των αναλυτικών βαθμολογιών, που απέσπασε η χώρα στους 12 πυλώνες που συστήνουν και το Δείκτη Παγκόσμιας Ανταγωνιστικότητας. Σε αυτές τις βαθμολογίες βρίσκονται οι απαντήσεις και οι λύσεις βελτίωσης.

Η χώρα μας απέσπασε χαμηλές βαθμολογίες σε σειρά σημαντικών δεικτών, γεγονός που δείχνει τις τεράστιες ελλείψεις τόσο στο θεσμικό και μακροοικονομικό επίπεδο, όσο και στο επίπεδο της αγοράς. Οι αναλυτές του World Economic Forum επισημαίνουν, μεταξύ άλλων, πως η ελληνική αγορά εργασίας εμφανίζει σημαντικά προβλήματα, παρά το ικανοποιητικό επίπεδο του ανθρώπινου δυναμικού - επιστημόνων και μηχανικών - και της εκπαίδευσης του. Η έκθεση χαρακτηρίζει ως παράγοντα ανησυχίας την αναποτελεσματική αγορά εργασίας (133η θέση), η οποία εξακολουθεί να περιορίζει την ικανότητα της χώρας να ανακάμψει. Τονίζει την ανάγκη αύξησης των ορίων συνταξιοδότησης και της ελαστικότητας στις εργασιακές σχέσεις.

Ωστόσο, στις απαντήσεις τους οι επιχειρηματίες που συμμετείχαν στην έρευνα θέτουν τα εργασιακά ως το έβδομο κατά σειρά “εμπόδιο”, με πρώτο τη γραφειοκρατία, τις δυσκολίες χρηματοδότησης, την πολιτική αστάθεια, τους φόρους, κ.λπ. Οι οικονομικοί αναλυτές είναι κατηγορηματικοί. Χωρίς ανταγωνιστικότητα δεν υπάρχει οικονομική ευημερία και ανάπτυξη. Επιχειρηματικό Περιβάλλον, Ψηφιακή Ατζέντα, Καινοτομία, Εκπαίδευση και Κατάρτιση, Αγορά Εργασίας και Απασχόληση, Κοινωνική Ένταξη και Περιβαλλοντική Αειφορία είναι οι επτά πυλώνες που καθορίζουν το Δείκτη Ανταγωνιστικότητας μιας οικονομίας. Σε αυτούς τους επιμέρους τομείς η Ελλάδα παρουσιάζει πολύ χαμηλές επιδόσεις. Το World Economic Forum καταλήγει, πάντως, πως με τις κατάλληλες αναπτυξιακές μεταρρυθμίσεις η Ελλάδα μπορεί να βελτιώσει την ανταγωνιστικότητά της τα επόμενα χρόνια.

Ειδικά στο επιχειρηματικό περιβάλλον η Ελλάδα έχει να αντιμετωπίσει σειρά προβλημάτων και εμποδίων που καθιστούν την πολυπόθητη ανάπτυξη ανέφικτο στόχο.Στους πιο προβληματικούς παράγοντες για την επιχειρηματική δραστηριότητα κατατάσσονται η κυβερνητική γραφειοκρατία, η αδυναμία πρόσβασης σε χρηματοδότηση, η πολιτική αστάθεια, οι φορολογικές ρυθμίσεις, η διαφθορά, οι φορολογικοί συντελεστές, οι περιοριστικοί κανονισμοί εργασίας, η αστάθεια της κυβέρνησης, η ανεπαρκής παροχή υποδομών, η κακή ηθική εργασίας στο εθνικό εργατικό δυναμικό, το ανεπαρκώς εκπαιδευμένο εργατικό δυναμικό, η ανεπαρκής ικανότητα για καινοτομία, το έγκλημα, η κλοπή και ο πληθωρισμός, Διάγραμμα 2.

Ο Δείκτης Παγκόσμιας Ανταγωνιστικότητας βασίζεται κατά 20% στις Βασικές Απαιτήσεις, κατά 50% στους Ενισχυτές Απόδοσης και κατά 30% στην Καινοτομία και την Εξειδίκευση. Οι επιδόσεις της Ελλάδας σε όλους αυτούς τους τομείς είναι χαμηλές. Αναλυτικά, στις Βασικές Απαιτήσεις η Ελλάδα απέσπασε την 98η θέση, στους Ενισχυτές Απόδοσης την 69η, στην Καινοτομία και την Εξειδίκευση την 85η. Η βαθμολογία που απέσπασε ήταν από τις χαμηλότερες. Με το 1 ως τη χειρότερη και το 7 ως την καλύτερη επίδοση, η Ελλάδα πήρε συνολικά 3,9. Η βαθμολογία στις Βασικές Απαιτήσεις είναι 4,1, στους Ενισχυτές Απόδοσης 4 και στην Καινοτομία και την Εξειδίκευση 3,4.

Όσες εταιρείες εστίασαν στη μείωση οργανικών εξόδων και τη διατήρηση των λειτουργικών ροών σε θετικό έδαφος δικαιούνται να ελπίζουν

Πυλώνες Aνταγωνιστικότητας

Οι πυλώνες για τους οποίους βαθμολογήθηκε η χώρα μας προκειμένου να καταταγεί στη λίστα της διεθνούς ανταγωνιστικότητας είναι 12.

Η συνεχιζόμενη κρίση χρέους είναι μία από τις αιτίες, που η Ελλάδα έχει τις χειρότερες επιδόσεις σε 5 πυλώνες, καθώς στον πυλώνα Μακροοικονομικού Περιβάλλοντος έπεσε στην τελευταία θέση - την 144η, στον πυλώνα Αποδοτικότητα Αγοράς Εργασίας στην 133η θέση, στον πυλώνα Οικονομική Ανάπτυξη της Αγοράς στην 132η θέση από 110η τον προηγούμενο χρόνο, στον πυλώνα Θεσμικά Όργανα στην 111η θέση και στον πυλώνα Αποτελεσματικότητα Αγοράς Αγαθών στην 108η θέση. Αυτές είναι από τις πολύ κακές επιδόσεις της Ελλάδας, σύμφωνα με τα κριτήρια της έρευνας.

Καλύτερες επιδόσεις έχει να επιδείξει η χώρα μας σε 7 πυλώνες που απαρτίζουν το Δείκτη Παγκόσμιας Ανταγωνιστικότητας: Υποδομές στην 43η θέση, Υγεία και την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση στην 41η θέση, Ανώτερη Εκπαίδευση και Κατάρτιση στην 43η θέση, Τεχνολογική Ετοιμότητα στην 43η θέση, Μέγεθος Αγοράς στην 46η θέση, Πολυπλοκότητα Επιχειρήσεων στην 85η θέση και Καινοτομία στην 87η θέση.

Στον πυλώνα που αντιστοιχεί στα Θεσμικά Όργανα, η Ελλάδα τις χειρότερες επιδόσεις κατέγραψε στην εμπιστοσύνη του κοινού στους πολιτικούς, στο βάρος κρατικών ρυθμίσεων, στη σπατάλη δημοσίων δαπανών, στη διαφάνεια των πολιτικών της κυβέρνησης, στην ηθική συμπεριφορά των επιχειρήσεων, στην αποτελεσματικότητα των διοικητικών συμβουλίων.

Στον πυλώνα που αφορά τις Υποδομές, η Ελλάδα τις χειρότερες επιδόσεις κατέγραψε στις υποδομές οδικού και σιδηροδρομικού δικτύου.

Στον πυλώνα σχετικά με το Μακροοικονομικό Περιβάλλον, η Ελλάδα τις χειρότερες επιδόσεις κατέγραψε στο χρέος γενικής κυβέρνησης και στο ισοζύγιο προϋπολογισμού κυβέρνησης.

Στον πυλώνα που αντιστοιχεί στην Υγεία και Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση η Ελλάδα τη χειρότερη επίδοση κατέγραψε στην ποιότητα της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Στον πυλώνα που αντιστοιχεί στην Ανώτερη Εκπαίδευση και Κατάρτιση, η Ελλάδα τις χειρότερες επιδόσεις κατέγραψε στην ποιότητα του εκπαιδευτικού συστήματος και στο βαθμό εκπαίδευσης του προσωπικού.

Στον πυλώνα που αφορά την Αποτελεσματικότητα της Αγοράς Αγαθών, η Ελλάδα τις χειρότερες επιδόσεις απέσπασε για το κόστος γεωργικών πολιτικών, τις επιπτώσεις στις επιχειρήσεις των κανόνων σχετικά με τις άμεσες ξένες επενδύσεις, για την έκταση και επιπτώσεις φορολογίας, καθώς και τις εισαγωγές ως προς το ΑΕΠ.

Στον πυλώνα σχετικά με την Αποδοτικότητα της Αγοράς Εργασίας, η Ελλάδα τις χειρότερες επιδόσεις κατέγραψε στη συνεργασία στις σχέσεις μισθωτών - εργοδοτών, στην ευελιξία καθορισμού των αμοιβών, στις αμοιβές σε σχέση με την παραγωγικότητα , καθώς και στη φυγή ανθρώπινου δυναμικού.

Στον πυλώνα που αντιστοιχεί στην Οικονομική Ανάπτυξη της Αγοράς, η Ελλάδα τις χειρότερες επιδόσεις κατέγραψε στη χρηματοδότηση μέσω εγχώριας αγοράς μετοχών, στην ευκολία πρόσβασης σε δάνεια, στη διαθεσιμότητα κεφαλαίων επιχειρηματικού κινδύνου και στη βιωσιμότητα των τραπεζών.

Στον πυλώνα που αντιστοιχεί στο Μέγεθος της Αγοράς, η Ελλάδα τη χειρότερη επίδοση κατέγραψε στις εξαγωγές ως προς το ΑΕΠ. Πυλώνας τεχνολογικής ετοιμότητας, πολυπλοκότητας επιχειρήσεων και καινοτομίας.

Στον πυλώνα της Τεχνολογικής Ετοιμότητας, η Ελλάδα απέσπασε την 43η θέση, που θεωρείται ικανοποιητική επίδοση σε σύγκριση με τις υπόλοιπες της χώρας. Σε αυτόν τον τομέα η χειρότερη επίδοση της Ελλάδας καταγράφηκε στις άμεσες ξένες επενδύσεις και μεταφορά τεχνολογίας.

Στον πυλώνα Πολυπλοκότητα Επιχειρήσεων, η Ελλάδα απέσπασε την 85η θέση. Χειρότερη επίδοση σημείωσε στις διαδικασίες για ανάπτυξη συνεργασιών.

Στον πυλώνα Καινοτομία η χώρα μας πήρε την 87η θέση. Οι χειρότερες επιδόσεις καταγράφηκαν στις δαπάνες των επιχειρήσεων για Έρευνα και Ανάπτυξη (Ε&Α), στις κυβερνητικές προμήθειες προηγμένης τεχνολογίας και προϊόντων, στη συνεργασία πανεπιστημίων και βιομηχανίας για Ε&Α, αλλά και στην ικανότητα για καινοτομία.

Η ανάλυση του Δείκτη Παγκόσμιας Ανταγωνιστικότητας για την Ελλάδα, παρουσιάζεται στον Πίνακα 2.