Έντονη κινητικότητα αναπτύσσεται στον τομέα των συγχωνεύσεων και εξαγορών (Σ&Ε) στον τομέα της τεχνολογίας στην περιοχή της Μεσογείου. Για την ακρίβεια, οι Σ&Ε στον κλάδο της τεχνολογίας (14% του συνόλου) ενισχύθηκαν από την ανάγκη πρόσβασης σε νέες αγορές, τεχνολογίες και εφαρμογές.

Το παραπάνω συμπέρασμα περιλαμβάνεται στην έρευνα της ΕΥ, BaroMed 2017, η οποία αναλύει τις ροές ξένων επενδύσεων προς 28 χώρες της Μεσογείου, της Μέσης Ανατολής και του Περσικού κόλπου, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, κατά την περίοδο 2011-2015 και καταγράφει τις απόψεις 124 διευθυντικών στελεχών πολυεθνικών και μεσαίων επιχειρήσεων από 24 χώρες και 17 τομείς της οικονομίας.

Σύμφωνα με την έρευνα, συνολικά, ο αριθμός των επενδύσεων στην περιοχή της Μεσογείου αυξήθηκε οριακά κατά 0,5% μεταξύ 2011 και 2015. Ωστόσο, καθώς οι περισσότερες ήταν μικρότερου μεγέθους, η συνολική αξία τους το 2015 δεν ξεπέρασε τα $771 δις, καταγράφοντας μείωση κατά 6%. 

Όπως αποκαλύπτει η έρευνα, το 30% των greenfield projects αφορούσε επενδύσεις στο βιομηχανικό τομέα, καθώς οι επενδυτές αναζητούν βάσεις παραγωγής κοντά στην ευρωπαϊκή αγορά. Σχεδόν μία στις οκτώ επενδύσεις ήταν “έντασης τεχνολογίας”, σε τομείς, όπως λογισμικό και ηλεκτρονικά είδη. Το 51% των επενδύσεων προήλθε από εταιρείες με έδρα την Ε.Ε., ενώ οι ΗΠΑ ήταν η χώρα με το μεγαλύτερο μερίδιο επενδύσεων (13%). Οι κινεζικές επιχειρήσεις ήταν ιδιαίτερα δραστήριες στις τέσσερις υποπεριοχές εκτός των μεσογειακών χωρών της Ε.Ε., αντιπροσωπεύοντας το 10% των Σ&Ε. Επενδυτές με βάση τις χώρες του Περσικού Κόλπου είχαν συμμετοχή στο 24% των Σ&Ε, ιδιαίτερα στη Βόρειο Αφρική.

Οι περιορισμένες ευκαιρίες οργανικής ανάπτυξης, ιδιαίτερα στους τομείς των καταναλωτικών προϊόντων, της μεταποίησης και των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, που συνολικά αντιπροσωπεύουν το 37% των Σ&Ε στην περιοχή, συμπίεσαν τις αποτιμήσεις των εταιρειών, καθιστώντας τις Σ&Ε μία ελκυστική, αλλά και απαραίτητη επιλογή. 

Ανά γεωγραφική περιοχή
Η ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου αντιπροσωπεύει το 7,7% του πληθυσμού του πλανήτη, το 13,7% του παγκόσμιου ΑΕΠ, ενώ προσέλκυσε ή δημιούργησε το 14,4% των διεθνών επενδύσεων την περίοδο 2011-2015.

Οι μεσογειακές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Γαλλία, Ελλάδα, Ισπανία, Ιταλία, Κύπρος, Μάλτα και Πορτογαλία) εξακολουθούν να αποτελούν ελκυστικό επενδυτικό προορισμό, καθώς αντιπροσωπεύουν τα δύο τρίτα του ΑΕΠ της Μεσογείου και συνδυάζουν ένα ώριμο θεσμικό πλαίσιο με αυξανόμενους ρυθμούς ανάπτυξης. Μεταξύ 2011 και 2015 και παρά το γεγονός ότι πολλές από αυτές τις χώρες βίωσαν οικονομική κρίση, η πλειοψηφία των χωρών αυτών προσέλκυσαν άμεσες ξένες επενδύσεις (ΑΞΕ) ύψους $406 δις ή το 59% του συνόλου, καταγράφοντας αύξηση 16%. Το 45% των στελεχών, που συμμετείχαν στην έρευνα, εκτιμά ότι η ελκυστικότητα της περιοχής θα βελτιωθεί κατά την επόμενη τριετία. 

Παρά την πολύ θετική εικόνα των υπόλοιπων μεσογειακών χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Ελλάδα δεν φαίνεται να είναι το ίδιο ελκυστική για τους ξένους επενδυτές, καθώς από τις 10.660 ΑΞΕ που καταγράφηκαν στην περιοχή την περίοδο 2011-2015, μόλις οι 60 πραγματοποιήθηκαν στη χώρα μας. Η πλειοψηφία των ΑΞΕ στην Ελλάδα προήλθαν από τις ΗΠΑ (15) και τη Γερμανία (6). Παράλληλα, οι κλάδοι με τις περισσότερες ΑΞΕ ήταν το λογισμικό (8) και οι επαγγελματικές υπηρεσίες (8). 

Επενδυτικό ενδιαφέρον
Η οικονομία του πετρελαίου αποτελούσε παραδοσιακά τον πυρήνα των επενδυτικών ευκαιριών, κυρίως για τις χώρες του Περσικού Κόλπου, αλλά και για τις χώρες της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής. Ωστόσο, η αποκλιμάκωση της τιμής του πετρελαίου μείωσε τόσο το επενδυτικό ενδιαφέρον, όσο και τους διαθέσιμους πόρους για επενδύσεις, με αποτέλεσμα μία μείωση της τάξης του 35% στις ΑΞΕ στην περιοχή την περίοδο 2011-2015.

Παρ’ όλα αυτά, η περιοχή του Περσικού Κόλπου εξακολουθεί να αποτελεί τον δεύτερο ελκυστικότερο επενδυτικό προορισμό, συγκεντρώνοντας το 19% των ΑΞΕ στην Μεσόγειο, ενώ το 48% των ερωτηθέντων αναμένει βελτίωση της ελκυστικότητας της περιοχής κατά την επόμενη τριετία, καθώς η περιοχή αναζητά εναγωνίως εναλλακτικές αναπτυξιακές προτεραιότητες.  

Οι συνέπειες του πολέμου στη Συρία και του κύματος των 11,3 εκατομμυρίων προσφύγων που προκάλεσε, έχουν διαχυθεί στην υποπεριοχή της Μέσης Ανατολής, προκαλώντας μείωση των ΑΞΕ κατά 57%. Η συμμετοχή της περιοχής στις επενδύσεις, που κατευθύνθηκαν στη Μεσόγειο, δεν ξεπερνά το 5%, ενώ το ποσοστό της αισιοδοξίας για βελτίωση του κλίματος περιορίζεται στο 25%, με το 23% να προβλέπει επιδείνωση.

Πέντε χρόνια μετά την Αραβική Άνοιξη, το ενδιαφέρον των επενδυτών για τη Βόρεια Αφρική ανακάμπτει. Παρά τη συνεχιζόμενη πολιτική αστάθεια, με 183 εκατομμύρια κατοίκους, η Βόρεια Αφρική δεν παύει να αποτελεί πληθυσμιακά τη δεύτερη μεγαλύτερη αγορά της Μεσογείου, μετά τις χώρες της Ε.Ε. Η περιοχή κατέγραψε σημαντική αύξηση των επενδύσεων κατά 52%, κυρίως χάρη σε επενδύσεις νέων υποδομών (greenfield projects) σε βιομηχανικές μονάδες, ιδιαίτερα στην αυτοκινητοβιομηχανία. 

Τέλος, η περιοχή των Βαλκανίων και της Τουρκίας, η οποία το 2015 αντιπροσώπευε το 12% των ΑΞΕ στη Μεσόγειο, κατέγραψε μείωση κατά 43% στο διάστημα αυτό, λόγω της πολιτικής αστάθειας, κυρίως στην Τουρκία, που αποτελεί και την ισχυρότερη οικονομία της περιοχής.