Εγκλωβισμένη σε μια επικίνδυνη στασιμότητα, όπου τα μεν “λουκέτα” δεν αυξάνονται, αλλά φθίνει συνεχώς η δημιουργία νέων υγιών εταιρειών, παραμένει η επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα. Είναι χαρακτηριστικό ότι κατά την περίοδο 2012-2016, ακόμη και κλάδοι με διεθνή προσανατολισμό και εξωστρέφεια, όπως η τεχνολογία, σημείωσε μείωση του αριθμού των νέων επιχειρήσεων. Ενώ το 2012 στην Ελλάδα συστάθηκαν 1.167 νέες επιχειρήσεις με αντικείμενο την τεχνολογία, ο αντίστοιχος αριθμός το 2016 περιορίστηκε σε 857, καταγράφοντας μείωση 27%.

Κατά 27% μειώθηκε ο αριθμός των νέων εταιρειών με αντικείμενο την τεχνολογία στην ΕλλάδαΣυνολικά, σύμφωνα με νέα μελέτη της Endeavor Greece -με βάση στοιχεία του ΓΕΜΗ- το 2016 καταγράφηκε 50% μείωση του αριθμού των νέων επιχειρήσεων στην Ελλάδα σε σχέση με το 2012. Συγκεκριμένα, ιδρύθηκαν 28.615 νέες επιχειρήσεις το 2016, 33% λιγότερες σε σχέση με το 2012. Όπως επισημαίνει η μελέτη, αυτή η δραματική μείωση είναι η βασική αιτία του αρνητικού ισοζυγίου συστάσεων/διαγραφών, καθώς ο αριθμός των επιχειρήσεων που διέκοψαν τη λειτουργία τους εμφανίζεται να μειώνεται, σε σχέση με το 2012 κατά 5.500 περίπου και να  διαμορφώνεται στις 35.159. Ωστόσο, το 2016 ξεπέρασαν κατά 6.500 τις νέες συστάσεις, οδηγώντας για πρώτη φορά σε αρνητικό ισοζύγιο συστάσεων/διαγραφών. Μοναδική εξαίρεση αποτελεί ο κλάδος του τουρισμού, στον οποίο και ο αριθμός νέων επιχειρήσεων αυξήθηκε κατά 31% μεταξύ 2012-2016, και το ισοζύγιο συστάσεων/διαγραφών ήταν καθαρά θετικό. 

Όπως τονίζουν οι συντάκτες της μελέτης, “μετά από οκτώ χρόνια ύφεσης, η ελληνική οικονομία συνεχίζει να αναζητεί νέο σημείο ισορροπίας. Ωστόσο, με τη μοναδική φωτεινή εξαίρεση του κλάδου του τουρισμού, δεν έχει καταφέρει ως σύνολο να ξεφύγει από τη στασιμότητα, την εσωστρέφεια και την έμφαση στην κατανάλωση”.

Εσωτρεφής προσανατολισμός
Πέρα από τα ποσοτικά δεδομένα, που δείχνουν την επιδείνωση του εγχώριου επιχειρηματικού περιβάλλοντος, αντίστοιχα ανησυχητικά είναι τα ποιοτικά στοιχεία, που εντοπίζει η μελέτη. Η ελληνική επιχειρηματικότητα, παρά την πρωτοφανή μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος, παραμένει εστιασμένη σε μη παραγωγικούς και εσωστρεφείς τομείς, όπως η εστίαση, η λιανική τροφίμων και το λιανεμπόριο, γενικότερα, χωρίς να στρέφεται μαζικά σε εξαγωγικές δραστηριότητες. Συγκεκριμένα, το 84% των νέων επιχειρήσεων συνεχίζει να εστιάζει σε κλάδους με κατά βάση εγχώριο προσανατολισμό (εστίαση, μπαρ, καφετέριες, λιανεμπόριο, λογιστικές/συμβουλευτικές υπηρεσίες). Το ποσοστό είναι μειωμένο σε σχέση με το αντίστοιχο 88% του 2012, ωστόσο η μείωση δεν είναι σε καμία περίπτωση αρκετή για να επιταχύνει το μετασχηματισμό της ελληνικής οικονομίας και τη δημιουργία θέσεων εργασίας.

Ορισμένες δημοφιλείς κατηγορίες νέων επιχειρήσεων για τους Έλληνες το 2016 ήταν αυτή των εστιατορίων, μπαρ, catering, λιανικής τροφίμων με 5.613 νέες επιχειρήσεις, μειωμένες κατά 41% σε σχέση με το 2012. Στην κατηγορία “Λοιπό Λιανεμπόριο” δημιουργήθηκαν 3.200 νέες επιχειρήσεις, μειωμένες κατά 49% σε σχέση με το 2012. Στον τομέα του Τουρισμού, το 2016, συστάθηκαν 1.347 νέες επιχειρήσεις, αυξημένες κατά 31% σε σχέση με το 2012.

Με την εξαίρεση του τουρισμού, η συντριπτική πλειοψηφία των κλάδων υπέστη μειώσεις κατά μέσο όρο μεγαλύτερες του 30%. Η μεγαλύτερη μείωση παρατηρήθηκε στον κλάδο της ενέργειας, ο οποίος ουσιαστικά εξαϋλώθηκε με μείωση που έφτασε το 93%.

Ισοζύγιο
Πέρα από τη μείωση του αριθμού συστάσεων, το ισοζύγιο συστάσεων/διαγραφών ανά κλάδο για το 2016 είναι αρνητικό σε κλάδους, όπως το Λιανεμπόριο (955 περισσότερες διαγραφές από συστάσεις), οι Κατασκευές (640 περισσότερες διαγραφές από συστάσεις) και η Μεταποίηση (424 περισσότερες διαγραφές από συστάσεις). Αντίθετα, το ισοζύγιο έχει θετικό πρόσημο κατά βάση στον τουρισμό (622 περισσότερες συστάσεις από διαγραφές), τις ιατρικές υπηρεσίες, τον αγροτικό τομέα, τις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, αλλά και την εστίαση.

Παρά τη μείωση τους σε απόλυτα μεγέθη, οι νέες εταιρείες, που ιδρύονται σε κλάδους με εξαγωγικό προσανατολισμό, αυξήθηκαν οριακά ως ποσοστό του συνόλου από 12% το 2012 σε 16% το 2016, αύξηση που οφείλεται κατά 75% στον τουρισμό.