Ως βραδυφλεγής βόμβα στα θεμέλια επιχειρήσεων, φορέων, οργανισμών και ολόκληρων οικονομιών λειτουργεί πλέον η έλλειψη δεξιοτήτων, με τις ψηφιακές δεξιότητες να είναι οι πλέον περιζήτητες μεταξύ αυτών. Αυτή η έλλειψη τροφοδοτεί ένα διαρκώς εντεινόμενο “πόλεμο” ταλέντων, ο οποίος έχει ως πιο σοβαρά θύματα την ίδια την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και των οικονομιών.

Την ανακήρυξη του 2023 ως Ευρωπαϊκού Έτους Δεξιοτήτων προτείνει η Ευρωπαϊκή ΕπιτροπήΣήμερα πάνω από τα τρία τέταρτα των εταιρειών στην Ε.Ε. αναφέρουν ότι αντιμετωπίζουν δυσκολίες όσον αφορά την εξεύρεση εργαζομένων με τις απαραίτητες δεξιότητες. Την ίδια στιγμή, την κατάσταση περιπλέκει το γεγονός ότι, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Eurostat, μόνο το 37 % των ενηλίκων παρακολουθούν προγράμματα κατάρτισης σε τακτική βάση.

Επιπλέον, ο δείκτης ψηφιακής οικονομίας και κοινωνίας (DESI) δείχνει ότι 4 στους 10 ενήλικες και ένα στα τρία άτομα, που εργάζονται στην Ευρώπη, δεν διαθέτουν βασικές ψηφιακές δεξιότητες.

Επιπλέον, ήδη το 2021, 28 επαγγέλματα, από τους τομείς των κατασκευών και της υγειονομικής περίθαλψης έως αυτούς της μηχανολογίας και των ΤΠ, παρουσίαζαν ελλείψεις, με χαρακτηριστικό την αυξανόμενη ζήτηση για εργαζομένους τόσο υψηλής όσο και χαμηλής ειδίκευσης.

Επίσης, στα επαγγέλματα και τις σπουδές, που σχετίζονται με την τεχνολογία, οι γυναίκες υποεκπροσωπούνται σε μεγάλο βαθμό, καθώς μόλις 1 στους 6 ειδικούς ΤΠ και 1 στους 3 απόφοιτους τμημάτων θετικών επιστημών είναι γυναίκες.

Στον αέρα οι στόχοι της ψηφιακής δεκαετίας;

Υπό αυτά τα δεδομένα, οι στόχοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης περί ψηφιακού εγγραμματισμού του πληθυσμού με ορίζοντα την ψηφιακή δεκαετία και το 2030, δείχνουν εξαιρετικά φιλόδοξοι. Η Ψηφιακή Πυξίδα 2030 θέτει ως στόχο της Ε.Ε., έως το 2030, τουλάχιστον το 80% όλων των ενηλίκων να διαθέτουν το λιγότερο τις βασικές ψηφιακές δεξιότητες. Έτερος στόχος είναι να απασχολούνται 20 εκατομμύρια ειδικοί του τομέα των ΤΠΕ στην Ε.Ε., ενώ παράλληλα θα πρέπει να ενθαρρύνονται περισσότερες γυναίκες για να αναλαμβάνουν τέτοιες θέσεις εργασίας.

Σύμφωνα με τους ίδιους στόχους, έως το 2030, τουλάχιστον το 60% των ενηλίκων θα πρέπει να συμμετέχουν σε κατάρτιση κάθε χρόνο και παρουσίασαν ήδη την εθνική τους συμβολή για την επίτευξη του στόχου αυτού. Η θέση αυτή είναι πολύ σημαντική και για την επίτευξη του στόχου για ποσοστό απασχόλησης τουλάχιστον 78% έως το 2030.

Ευρωπαϊκό Έτος Δεξιοτήτων

Θέλοντας να επιταχύνει τον βηματισμό της Ένωσης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέθεσε πρόταση για ανακήρυξη του 2023 ως Ευρωπαϊκού Έτους Δεξιοτήτων, προκειμένου να δοθεί νέα ώθηση στη διά βίου μάθηση με τους εξής τρόπους:

- Προώθηση αυξημένων, αποτελεσματικότερων και χωρίς αποκλεισμούς επενδύσεων στην κατάρτιση και την αναβάθμιση των δεξιοτήτων, ώστε να αξιοποιηθεί πλήρως το δυναμικό του ευρωπαϊκού εργατικού δυναμικού και να στηριχθούν οι άνθρωποι κατά τη μετάβαση από μία θέση εργασίας σε άλλη.

- Διασφάλιση της καταλληλότητας των δεξιοτήτων για τις ανάγκες της αγοράς εργασίας, μέσω της συνεργασίας και με τους κοινωνικούς εταίρους και τις επιχειρήσεις.

Αντιστοίχιση των προσδοκιών των ανθρώπων και των συνόλων των δεξιοτήτων με τις ευκαιρίες στην αγορά εργασίας, ιδίως για την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση και την οικονομική ανάκαμψη.

- Προσέλκυση ατόμων από τρίτες χώρες με δεξιότητες που χρειάζεται η Ε.Ε., μεταξύ άλλων με την ενίσχυση των ευκαιριών μάθησης και της κινητικότητας και τη διευκόλυνση της αναγνώρισης των προσόντων.

Χρηματοδότηση

Η Ε.Ε. διαθέτει σημαντική χρηματοδότηση και τεχνική υποστήριξη με στόχο τη στήριξη των επενδύσεων των κρατών-μελών για την αναβάθμιση δεξιοτήτων και την επανειδίκευση. Μεταξύ άλλων, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+ (ΕΚΤ+), με προϋπολογισμό άνω των €99 δισ. για την περίοδο 2021-2027, είναι το κύριο μέσο της Ε.Ε. για επενδύσεις σε ανθρώπινο δυναμικό.

Ο μηχανισμός ανάκαμψης και ανθεκτικότητας μπορεί να στηρίξει τις μεταρρυθμίσεις και τις επενδύσεις των κρατών-μελών, μεταξύ άλλων στον τομέα των δεξιοτήτων και των θέσεων εργασίας. Στα εθνικά σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, που έχουν εγκριθεί μέχρι στιγμής από την Επιτροπή και το Συμβούλιο, περίπου το 20% των κοινωνικών δαπανών προορίζεται για την “απασχόληση και τις δεξιότητες”.

Τα €580 εκατ. του προγράμματος “Ψηφιακή Ευρώπη” προορίζονται για την ανάπτυξη προηγμένων ψηφιακών δεξιοτήτων.