Την απόσταση που τη χωρίζει από τις ψηφιακά προηγμένες αγορές της Ευρώπης μειώνει σταδιακά η Ελλάδα, η οποία μάλιστα καταφέρνει για πρώτη φορά να βρεθεί πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο σε κρίσιμους δείκτες, όπως το 5G και το e-Government. Η χώρα μας κατατάσσεται 25η μεταξύ των 27 κρατών - μελών της Ε.Ε. στον Δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας (Digital Economy and Society Index-DESI index) για το 2022, θέση που κατείχε και πέρσι.

Η Ελλάδα κατατάσσεται 25η μεταξύ των 27 κρατών - μελών της Ε.Ε. στον Δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας (DESI) για το 2022“Ωστόσο, συνολικά, η Ελλάδα σημείωσε ικανοποιητική πρόοδο τα τελευταία έτη συγκριτικά με άλλα κράτη - μέλη της Ε.Ε., το οποίο σημαίνει ότι η Ελλάδα καλύπτει τη διαφορά”, παρατηρούν οι συντάκτες της έκθεσης του DESI για το 2022, η οποία κατά κύριο λόγο βασίζεται στα στοιχεία από τα μέσα του 2021.

Η ουσιαστική πρόοδος στον τομέα των ψηφιακών υπηρεσιών του δημοσίου που είναι εμφανής και αποδεδειγμένη στην χώρα, για λόγους καθαρά μεθοδολογικούς και μόνο, δεν αποτυπώνεται ακόμα στον κεντρικό δείκτη, όπως σχολιάζουν οι ίδιοι οι  συντάκτες της έκθεσης.

Όπως εξηγούν, παρατηρείται μια συνολικά θετική τάση σύγκλισης: η Ε.Ε. εξακολουθεί να βελτιώνει το επίπεδο ψηφιοποίησης της, τα δε κράτη - μέλη που ξεκίνησαν από χαμηλότερα επίπεδα καλύπτουν σταδιακά τη διαφορά, καθώς αναπτύσσονται με ταχύτερο ρυθμό.

“Ειδικότερα, η Ιταλία, η Πολωνία και η Ελλάδα βελτίωσαν σημαντικά τις βαθμολογίες τους στο πλαίσιο του δείκτη DESI κατά την τελευταία πενταετία, υλοποιώντας βιώσιμες επενδύσεις με ενισχυμένη πολιτική εστίαση στον ψηφιακό τομέα, οι οποίες υποστηρίζονται επίσης από ευρωπαϊκή χρηματοδότηση”, διαπιστώνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Σημαντική πρόοδος στο e-Government

Στις ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες, ο αριθμός των ενεργών χρηστών υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης (69%) αυξήθηκε από πέρυσι (67%) και είναι κατά 4 εκατοστιαίες μονάδες υψηλότερος από τον μέσο όρο της Ε.Ε. (65%). Η χώρα σημείωσε επίσης πρόοδο όσον αφορά τον πληθυσμό που διαθέτει τουλάχιστον βασικές ψηφιακές δεξιότητες - με ποσοστό 52%, η Ελλάδα βρίσκεται πολύ κοντά στον μέσο όρο της Ε.Ε. (54%).

Όσον αφορά την ενσωμάτωση των ψηφιακών τεχνολογιών στις επιχειρηματικές δραστηριότητες, οι επιδόσεις της Ελλάδας υπολείπονται του μέσου όρου της Ε.Ε. Μόνο το 39% των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων (ΜμΕ) παρουσιάζουν τουλάχιστον βασικό επίπεδο ψηφιακής έντασης, έναντι 55% που είναι ο μέσος όρος της Ε.Ε.

Ωστόσο, το 20% των ΜμΕ στην Ελλάδα πωλούν τα αγαθά και τις υπηρεσίες τους μέσω Διαδικτύου, ποσοστό που υπερβαίνει τον μέσο όρο της Ε.Ε. (18%). “Απαιτείται επαγρύπνηση για να διασφαλιστεί η ταχεία εφαρμογή των σημαντικών σχεδίων που ισχύουν επί του παρόντος, η οποία θα αυξήσει τις ψηφιακές δυνατότητες σε εθνικό επίπεδο και θα συμβάλει στην επίτευξη των στόχων της ψηφιακής δεκαετίας”, αναφέρει η έκθεση.

Δυναμικά στο 5G η Ελλάδα

Όσον αφορά τη συνδεσιμότητα, η Ελλάδα έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο, ιδίως όσον αφορά την κάλυψη των δικτύων πολύ υψηλής χωρητικότητας (VHCN) και 5G. Στον κρίσιμο τομέα των τηλεπικοινωνιακών υποδομών, η Ελλάδα πέτυχε βελτίωση 5 θέσεων (από την 27η στην 22η), βασιζόμενη κυρίως στην εξαιρετική επίδοση των υποδεικτών  του 5G και την περαιτέρω βελτίωση των υποδεικτών της σταθερής ευρυζωνικότητας.

Συγκεκριμένα, τα τελευταία 2 χρόνια, ενώ ο μέσος όρος της Ε.Ε. στον δείκτη “connectivity” αυξήθηκε κατά 19,5%, ο ελληνικός δείκτης αυξήθηκε κατά 48,5%. Μάλιστα 2 χρόνια πριν η Ελλάδα ήταν πάνω από  τον  Μ.Ο. της Ε.Ε. μόλις σε έναν υποδείκτη (αυτόν της κάλυψης 4G - ο οποίος και καταργήθηκε) τώρα η Ελλάδα υπερβαίνει τον Μ.Ο. της Ε.Ε. σε 3 υποδείκτες, ενώ είναι ακριβώς στον Μ.Ο. σε άλλον ένα. Ειδικά για τον υποδείκτη του 5G readiness, η Ελλάδα πρωτοπορεί στο 99% με τον Μ.Ο. της Ε.Ε. στο 56%.

Η Ελλάδα διακρίνεται σε έναν αμιγώς καινοτόμο τομέα, που είναι το 5G. Όσον αφορά στη διάθεση του φάσματος (5G readiness), η Ελλάδα βρίσκεται στο 99%, τη στιγμή που ο μέσος όρος της Ε.Ε. είναι μόλις 56%. Στον ενωσιακό μέσο όρο είναι η Ελλάδα και ως προς την κάλυψη με σήμα 5G (66%).

Αναφορικά με τις τηλεπικοινωνίες ευρύτερα, η έκθεση αναγνωρίζει ότι “η Ελλάδα βελτίωσε τις επιδόσεις της αναφορικά με τη συνδεσιμότητα”. Ειδικότερα, “σχετικά με τα σταθερά δίκτυα, η Ελλάδα έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο ως προς την κάλυψη των δικτύων υπερυψηλών ταχυτήτων (VHCN) και ταχείας ευρυζωνικότητας (NGA), φτάνοντας το ποσοστό του 92%, το οποίο είναι πάνω από τον ενωσιακό μέσο όρο”.

Ωστόσο, “απαιτείται περισσότερη πρόοδος, ιδίως όσον αφορά τη διείσδυση σταθερών ευρυζωνικών επικοινωνιών ταχύτητας τουλάχιστον 100 Mbps, η οποία παραμένει πολύ χαμηλή (9%) σε σύγκριση με τον μέσο όρο της Ε.Ε. (41%) και την περαιτέρω βελτίωση της κάλυψης 5G (66%), ώστε να εξασφαλιστεί η πρόσβαση σε υψίρρυθμη συνδεσιμότητα σε ολόκληρη τη χώρα”, αναφέρει η έκθεση.

Πρωταθλητές Ευρώπης

Συνολικά, η Ευρώπη κάνει βήματα προς την ψηφιοποίηση, ωστόσο, φαίνεται ότι έχει δρόμο να διανύσει ακόμη σε επιμέρους ζητήματα. Η έκθεση DESI 2022 δείχνει ότι, ενώ τα περισσότερα κράτη - μέλη σημειώνουν πρόοδο στον ψηφιακό μετασχηματισμό, η υιοθέτηση βασικών ψηφιακών τεχνολογιών από τις επιχειρήσεις, όπως η τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ) και τα μαζικά δεδομένα, παραμένει σε χαμηλά επίπεδα.

Επίσης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επισημαίνει ότι πρέπει να ενταθούν οι προσπάθειες για να εξασφαλιστεί η πλήρης ανάπτυξη των υποδομών συνδεσιμότητας (ιδίως 5G), που απαιτούνται για υπηρεσίες και εφαρμογές υψηλής καινοτομίας. Οι ψηφιακές δεξιότητες είναι ένας ακόμη σημαντικός τομέας στον οποίο τα κράτη - μέλη πρέπει να σημειώσουν μεγαλύτερη πρόοδο.

Η Φινλανδία, η Δανία, οι Κάτω Χώρες και η Σουηδία παραμένουν οι πρωτοπόροι της Ε.Ε. Ωστόσο, βρίσκονται αντιμέτωπες με κενά σε βασικούς τομείς. Για παράδειγμα, το επίπεδο υιοθέτησης προηγμένων ψηφιακών τεχνολογιών, όπως η τεχνητή νοημοσύνη και τα μαζικά δεδομένα, παραμένει κάτω από το 30% και απέχει πολύ από τον στόχο του 75%, που έχει τεθεί στο πλαίσιο της ψηφιακής δεκαετίας 2030. Επίσης, παρατηρούνται εκτεταμένες ελλείψεις δεξιοτήτων, οι οποίες επιβραδύνουν τη συνολική πρόοδο και οδηγούν σε ψηφιακό αποκλεισμό.

Ψηφιακές δεξιότητες

Καθώς τα ψηφιακά εργαλεία καθίστανται αναπόσπαστο μέρος της καθημερινής ζωής και της συμμετοχής στην κοινωνία, τα άτομα που δεν διαθέτουν κατάλληλες ψηφιακές δεξιότητες κινδυνεύουν να μείνουν στο περιθώριο. Μόνο το 54% των Ευρωπαίων ηλικίας 16-74 ετών διαθέτουν τουλάχιστον βασικές ψηφιακές δεξιότητες. Ο στόχος της ψηφιακής δεκαετίας είναι τουλάχιστον 80% έως το 2030.

Επιπλέον, παρά την είσοδο 500.000 ειδικών ΤΠΕ στην αγορά εργασίας μεταξύ του 2020 και του 2021, τα 9 εκατομμύρια ειδικών ΤΠΕ της Ε.Ε. υπολείπονται κατά πολύ του στόχου της Ε.Ε. για 20 εκατομμύρια ειδικούς έως το 2030 και δεν επαρκούν για να καλύψουν τις ελλείψεις δεξιοτήτων, που αντιμετωπίζουν σήμερα οι επιχειρήσεις.

Κατά τη διάρκεια του 2020, περισσότερες από τις μισές επιχειρήσεις της Ε.Ε. (55%) ανέφεραν δυσκολίες στην πλήρωση των κενών θέσεων εργασίας σε ειδικούς στον τομέα των ΤΠΕ. Οι ελλείψεις αυτές αποτελούν σημαντικό εμπόδιο για την ανάκαμψη και την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων της Ε.Ε.

Όσον αφορά την υιοθέτηση βασικών τεχνολογιών, κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid, οι επιχειρήσεις προώθησαν τη χρήση ψηφιακών λύσεων. Η χρήση του cloud, για παράδειγμα, ανήλθε στο 34%. Ωστόσο, η χρήση της ΤΝ και των μαζικών δεδομένων από τις επιχειρήσεις ανέρχεται μόλις στο 8% και στο 14% αντίστοιχα (στόχος: 75% έως το 2030).

Από την πλευρά τους, μόνο το 55% των ΜμΕ της Ε.Ε. έχουν τουλάχιστον ένα βασικό επίπεδο ψηφιοποίησης (στόχος: τουλάχιστον 90% έως το 2030), κάτι που σημαίνει ότι σχεδόν οι μισές ΜμΕ δεν αξιοποιούν τις ευκαιρίες που δημιουργεί η ψηφιακή τεχνολογία.

Αργή η πρόοδος της ΕΕ στο 5G

Το 2021, η συνδεσιμότητα Gigabit αυξήθηκε περαιτέρω στην Ευρώπη. Η κάλυψη των δικτύων, που συνδέουν κτίρια με οπτικές ίνες, ανήλθε στο 50% των νοικοκυριών, γεγονός που εκτόξευσε τη συνολική κάλυψη σταθερού δικτύου πολύ υψηλής χωρητικότητας στο 70% (στόχος: 100 % έως το 2030).

Η κάλυψη 5G αυξήθηκε επίσης πέρυσι στο 66% επί των κατοικημένων περιοχών της Ε.Ε. Ωστόσο, η εκχώρηση ραδιοφάσματος, σημαντική προϋπόθεση για την εμπορική διάθεση του 5G, εξακολουθεί να μην έχει ολοκληρωθεί: Στη συντριπτική πλειονότητα των κρατών - μελών, μόνο το 56% του συνολικού εναρμονισμένου ραδιοφάσματος 5G έχει εκχωρηθεί (η Εσθονία και η Πολωνία αποτελούν εξαιρέσεις). Επιπλέον, ορισμένα από τα πολύ υψηλά αριθμητικά στοιχεία για την κάλυψη βασίζονται στην κοινή χρήση ραδιοφάσματος 4G ή φάσματος χαμηλής ζώνης 5G, γεγονός που δεν επιτρέπει ακόμη την πλήρη ανάπτυξη προηγμένων εφαρμογών.

Η κάλυψη αυτών των κενών είναι απαραίτητη για την αξιοποίηση του δυναμικού της τεχνολογίας 5G και την παροχή νέων υπηρεσιών υψηλής οικονομικής και κοινωνικής αξίας, όπως η συνδεδεμένη και αυτοματοποιημένη κινητικότητα, η προηγμένη παραγωγή, τα έξυπνα ενεργειακά συστήματα ή η ηλεκτρονική υγεία.