Σε πολύ αρχικά στάδια της διαδικασίας, που οδηγεί στην ψηφιακή ωριμότητα, βρίσκονται σήμερα οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην ελληνική αγορά. Για παράδειγμα, μόνο οι έξι στις δέκα έχουν ένα ξεκάθαρο πλάνο ψηφιακής στρατηγικής, το οποίο - σε κάποιες περιπτώσεις - σχετίζεται και με την επιχειρηματική στρατηγική. Μία στις τρεις έχει σχεδιάσει πολύ πρόσφατα - δηλαδή τα τελευταία δυο χρόνια - αυτήν την στρατηγική, ενώ μόλις το 1/3 μπορεί να θεωρηθεί ότι έχει, ήδη, περάσει από τα πολύ αρχικά στάδια του ψηφιακού μετασχηματισμού.

Μόλις το 1/3 των ελληνικών επιχειρήσεων έχει περάσει τα πολύ αρχικά στάδια του ψηφιακού μετασχηματισμούΠάντως, η πλειοψηφία των εταιρειών βρίσκεται σε ψηφιακή εγρήγορση: 8 στις 10 αναμένουν σημαντικές “ψηφιακές” αλλαγές και ανακατατάξεις στον κλάδο τους. Ωστόσο, μόνο οι μισές από αυτές προετοιμάζονται επαρκώς για την αντιμετώπιση των επερχόμενων αλλαγών από υπάρχοντες ανταγωνιστές και νεοεισερχόμενες startups. Επίσης, μόνο δύο στις δέκα χρησιμοποιούν σχετικές μεθοδολογίες σχεδίασης και ανάπτυξης πληροφοριακών συστημάτων και διαχείρισης αλλαγών, όπως design thinking, agile, lean, κ.λπ. Τέλος, μόνο μία στις δέκα έχει έντονο το στοιχείο της καινοτομίας στην κουλτούρα της είτε αυτό αφορά στα προϊόντα και τις υπηρεσίες, είτε στο ίδιο το επιχειρηματικό μοντέλο.

Την παραπάνω εικόνα περιγράφει μακροχρόνια έρευνα του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, με επιστημονικό υπεύθυνο τον Καθηγητή Γεώργιο Ι. Δουκίδη, η οποία καταγράφει τα χαρακτηριστικά των 100 περίπου ελληνικών εταιρειών, οι οποίες εμπλέκονται σε πρωτοβουλίες ψηφιακού μετασχηματισμού.

Στάδια μετασχηματισμού
Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, οι εταιρείες που εμπλέκονται σε έργα ψηφιακού μετασχηματισμού στην Ελλάδα είναι, κυρίως, μεγάλες: τα 2/3 έχουν πάνω από 250 άτομα προσωπικό και €50 εκατ. κύκλο εργασιών. Επίσης, είναι ηγέτες στον κλάδο τους και έχουν επιχειρηματικό ιστορικό βάθος, καθώς έξι στις δέκα έχουν πάνω από 15 έτη λειτουργίας.

Επιπρόσθετα, οι εταιρείες, που εμπλέκονται σε έργα ψηφιακού μετασχηματισμού, έχουν έντονη εξωστρεφή δραστηριότητα: οι επτά στις δέκα διαθέτουν οργανωμένη επιχειρηματική δραστηριότητα και εκτός Ελλάδος. Επιπλέον, έχουν οργανωμένα ψηφιακά κανάλια, αφού πέντε στις δέκα αξιοποιούν ουσιαστικά το ηλεκτρονικό εμπόριο, ενώ διαθέτουν και αναβαθμισμένα τμήματα Πληροφορικής, καθώς οι μισές έχουν ορίσει CIO (Chief Information Officer) στην ηγετική διοικητική ομάδα και μάλιστα, δύο στις δέκα έχουν ήδη οργανωμένο τμήμα/ομάδα ψηφιακού μετασχηματισμού.

Εμπειρία των πελατών

Ο ψηφιακός μετασχηματισμός διαρθρώνεται σε τρεις διαστάσεις: εμπειρία των πελατών, επιχειρηματικές διαδικασίες, επιχειρηματικό μοντέλο. Σύμφωνα με την έρευνα, οι εταιρείες του δείγματος επικεντρώνονται σε μεγάλο βαθμό στην πρώτη διάσταση, το μετασχηματισμό της εμπειρίας πελατών και συγκεκριμένα στα πρώτα επίπεδα της “κατανόησης του πελάτη και της συμπεριφοράς του”, του “αυτοματισμού της διαδικασίας πώλησης” και της “αναβάθμισης της εμπειρίας του πελάτη στα σημεία επαφής”.

Στη δεύτερη διάσταση, των επιχειρηματικών διαδικασιών, γίνονται, επίσης, κάποιες πρώτες οργανωμένες προσπάθειες με έμφαση στην “ψηφιοποίηση των διαδικασιών”, στην “υποβοήθηση της εργασίας των στελεχών” και στη “διοίκηση μέσω επιχειρηματικών επιδόσεων”.

Όσον αφορά την τρίτη διάσταση, το μετασχηματισμό του επιχειρηματικού μοντέλου, οργανωμένες προσπάθειες υπάρχουν μόνο από πολυεθνικές επιχειρήσεις.

Ψηφιακές τεχνολογίες
Οι εταιρείες που εμπλέκονται σε έργα ψηφιακού μετασχηματισμού, πέρα από τα γνωστά ERP συστήματα, που αξιοποιούν πλήρως σε όλες τις λειτουργίες τους, δίνουν έμφαση στα CRM (Customer Relationship Management) συστήματά, όταν επικεντρώνονται σε καταναλωτές και στα SCM (Supply Chain Management), όταν έχουν βιομηχανικές μονάδες ή ανήκουν στον κλάδο του χονδρεμπορίου.

Από τις αναδυόμενες ψηφιακές τεχνολογίες δίνουν έμφαση στις κινητές εφαρμογές (mobile systems) με επικέντρωση στις πωλήσεις και το μάρκετινγκ, αλλά και στην άμεση ενημέρωση και συνεργασία μεταξύ εργαζομένων, καθώς και στα κοινωνικά δίκτυα για αυτές που έχουν B-C πελατοκεντρική στρατηγική. Δευτερευόντως επικεντρώνονται στην επιχειρηματική αναλυτική/μεγάλα δεδομένα για την καταγραφή και αξιοποίηση των κρίσιμων δεικτών απόδοσης (KPIs) καθώς και στις υποδομές/πρακτικές για cloud υπηρεσίες και ψηφιακή ασφάλεια.

Τα προβλήματα
Τα προβλήματα, που αντιμετωπίζουν οι εταιρείες που εμπλέκονται σε έργα ψηφιακού μετασχηματισμού, είναι ποικίλα. Στην πρώτη θέση βρίσκεται η εύρεση ανθρώπινου δυναμικού με τις αναγκαίες ψηφιακές δεξιότητες είτε σε τεχνικό επίπεδο (προγραμματιστές, τεχνικοί ασφάλειας, αναλυτές δεδομένων) ή στους χρήστες σε όλα τα τμήματα, αλλά και στα διευθυντικά στελέχη, που θα τρέξουν τα έργα ψηφιακού μετασχηματισμού.

Στη δεύτερη θέση αναφέρονται ενδοεταιρικά προβλήματα, που αφορούν την έγκριση των αναγκαίων υψηλών τεχνολογικών επενδύσεων, την αναβάθμιση της διεύθυνσης Πληροφορικής, του ρόλου του νέου τμήματος ψηφιακού μετασχηματισμού και του υπευθύνου του.

Στο μεταξύ, η ασφάλεια των δεδομένων βρίσκεται υψηλά στη λίστα των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι εταιρείες, που εμπλέκονται σε έργα ψηφιακού μετασχηματισμού. Τέλος, ένα από τα σοβαρά πρόβλημα είναι η ανταπόκριση των πελατών και συνεργατών στις νέες αναβαθμισμένες ψηφιακές υπηρεσίες, που σχετίζεται με την δική τους ψηφιακή ετοιμότητα, αλλά και στην αναγκαιότητα των προσφερόμενων υπηρεσιών.

Συνεργασίας
Στις προτεραιότητες για την επιτυχή υλοποίηση του ψηφιακού μετασχηματισμού στην πρώτη θέση είναι οι στρατηγικές συνεργασίες με τις εταιρείες Πληροφορικής για ολοκληρωμένες υπηρεσίες/υποδομές, αλλά και στην τεχνογνωσία που πρέπει να έχουν οι εταιρίες αυτές σε θέματα αλλαγών, αναδιοργάνωσης.

Η δεύτερη προτεραιότητα αφορά την ενεργή εμπλοκή του top-management στην όλη διαδικασία, ώστε να δοθεί η σχετική προτεραιότητα στις επενδύσεις, στις προσλήψεις, αλλά και στην σύνδεση των ψηφιακών πρωτοβουλιών με απτά επιχειρηματικά αποτελέσματα.