Αναιμικές παραμένουν οι ψηφιακές επιδόσεις της Ελλάδας, καθώς η χώρα μας κατατάσσεται 27η στο σύνολο των 28 κρατών - μελών στο Δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας της Ε.Ε. για το 2018 (Digital Economy and Society Index-DESI 2018). Η Ελλάδα παραμένει ουραγός της Ευρώπης στην εν λόγω κατάταξη, που αξιολογεί το βαθμό ψηφιοποίησης κάθε χώρας, διατηρώντας την 27η θέση, που κατείχε και το 2017, σε μεγάλη απόσταση από τους ψηφιακούς πρωταθλητές της Ευρώπης, όπως η Δανία, η Σουηδία και η Φινλανδία.

Η χώρα κατατάσσεται στην προτελευταία θέση του DESI 2018 μεταξύ των 28 κρατών - μελών της Ε.Ε., όπως και το 2017Όπως αναφέρει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο σχετικό report για τη χώρα μας, συνολικά, τα τελευταία έτη, η Ελλάδα δεν έχει σημειώσει μεγάλη πρόοδο σε σύγκριση με άλλα κράτη - μέλη. Μάλιστα, όπως προσθέτει, το παρελθόν έτος, η πρόοδος ήταν κατά τι πιο αργή από το μέσο όρο της Ε.Ε. Ο δείκτης καταγράφει την πρόοδο σε πέντε τομείς: Συνδεσιμότητα, Ανθρώπινο κεφάλαιο, Χρήση διαδικτυακών υπηρεσιών, Ενσωμάτωση της ψηφιακής τεχνολογίας και Ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες. Όσον αφορά τη συνδεσιμότητα, η μετάβαση της Ελλάδας στις γρήγορες ευρυζωνικές συνδέσεις - όπως παρατηρεί η έκθεση - είναι πιο αργή απ’ ό,τι σε άλλα κράτη - μέλη της Ε.Ε. Στα θετικά και όσον αφορά τις κινητές ευρυζωνικές υπηρεσίες, η έκθεση σημειώνει ότι η κάλυψη 4G αυξήθηκε στην Ελλάδα και πλησιάζει τον μέσο όρο της Ε.Ε.

Οι Έλληνες, σύμφωνα με την αξιολόγηση του DESI 2018, είναι ενεργοί χρήστες των διαδικτυακών υπηρεσιών και οι εταιρείες χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στα ίδια επίπεδα με το μέσο όρο της Ε.Ε. Όμως, η ένταξη πιο εξελιγμένων ψηφιακών τεχνολογιών παραμένει σε χαμηλό επίπεδο, μολονότι η χρήση ηλεκτρονικών τιμολογίων προχώρησε σε κάποιο βαθμό. Επιπλέον, οι επιδόσεις της Ελλάδας στον τομέα των ψηφιακών δημόσιων υπηρεσιών και των ψηφιακών δεξιοτήτων, παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα και μπορούν να αποτελέσουν τροχοπέδη για την περαιτέρω ανάπτυξη της ψηφιακής οικονομίας και κοινωνίας. Να σημειωθεί ότι ο δείκτης DESI 2018 υπολογίστηκε εκ νέου για τα προηγούμενα έτη για όλες τις χώρες και ως εκ τούτου, η βαθμολογία και η κατάταξη των χωρών μπορεί να έχουν μεταβληθεί σε σχέση με την προηγούμενη δημοσίευση. 

Κατάταξη χωρών στον DESI 2028

Υστερεί η Ελλάδα στα NGAs
Με συνολική βαθμολογία στον υποδείκτη της Συνδεσιμότητας 43,1, η Ελλάδα κατατάσσεται τελευταία μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ. H χώρα παρουσιάζει ευρεία διαθεσιμότητα σταθερών ευρυζωνικών συνδέσεων με κάλυψη 99 % (μέσος όρος ΕΕ 97%), αλλά η διείσδυση (69 %) προχωρά ακόμη με αργούς ρυθμούς. Οι αναλυτές σημειώνουν ότι οι τιμές εξακολουθούν να είναι σχετικά υψηλές σε σύγκριση με το μέσο όρο της Ε.Ε. και δεν βελτιώθηκαν κατά τη διάρκεια του έτους.

Στο μεταξύ, η μετάβαση σε γρήγορες ευρυζωνικές συνδέσεις είναι πιο αργή απ’ ό,τι σε άλλα κράτη - μέλη της Ε.Ε., ενώ όσον αφορά τις κινητές ευρυζωνικές επικοινωνίες η κάλυψη 4G παρουσιάζει θετική αύξηση κατά 8 εκατοστιαίες μονάδες στο 88%, πλησίον του μέσου όρου της Ε.Ε. (91 %). Ωστόσο, η διείσδυση, παρά την αύξηση κατά 9 μονάδες (59/100), είναι κάτω του μέσου όρου του της Ε.Ε. (90/100), με τις συνδρομές, ωστόσο, σε γρήγορες ευρυζωνικές συνδέσεις έχουν αυξηθεί κατά 2% εκατοστιαίες μονάδες (ε.μ.), αγγίζοντας το 7%, αρκετά κάτω από το μέσο όρο της Ε.Ε. (33 %). Παρ’ ότι σημείωσε πρόοδο κατά 6 μονάδες, η Ελλάδα παραμένει τελευταία μεταξύ των κρατών - μελών στην κάλυψη NGA ανά νοικοκυριό (50 %), απέχοντας πολύ από το μέσο όρο της Ε.Ε. (80%). Τέλος, έχει σχεδόν μηδενική κάλυψη και διείσδυση ευρυζωνικών επικοινωνιών υπερυψηλής ταχύτητας σε σύγκριση με το μέσο όρο της Ε.Ε., που έχει σταδιακά αυξηθεί από το παρελθόν έτος.  

Ψηφιακές δεξιότητες
Όσον αφορά το ανθρώπινο κεφάλαιο, οι επιδόσεις της Ελλάδας είναι αρκετά χαμηλότερες από το μέσο όρο της Ε.Ε., αλλά η χώρα σημειώνει πρόοδο. Το 2017, το ποσοστό του ελληνικού πληθυσμού που χρησιμοποιούσε το Διαδίκτυο σε τακτική βάση (67%), ήταν από τα χαμηλότερα μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών (ο μέσος όρος της Ε.Ε. ήταν 81 %).

Στο μεταξύ, ο αριθμός των ατόμων, που διαθέτουν τουλάχιστον βασικό επίπεδο ψηφιακών δεξιοτήτων, έχει μείνει στάσιμος στο 46% και η Ελλάδα παραμένει πολύ κάτω του μέσου όρου της Ε.Ε. (57%). Επίσης, η χώρα εξακολουθεί να έχει το χαμηλότερο ποσοστό ειδικών ΤΠΕ (1,4%) στην Ε.Ε., ενώ συνεχίζει να πάσχει από “διαρροή εγκεφάλων”. Με δεδομένο ότι η χρήση των ΤΠΕ είναι αναγκαία σε πάνω από το 90% των θέσεων εργασίας, το χαμηλό ποσοστό ατόμων με τουλάχιστον βασικές ψηφιακές δεξιότητες μπορεί να δράσει ανασταλτικά για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Η Επιτροπή σημειώνει, πάντως, ότι ο ΣΕΠΕ εφαρμόζει πρόγραμμα κατάρτισης και πιστοποίησης νέων ανέργων ηλικίας 18-24 ετών στον τομέα των ΤΠΕ.

Όσον αφορά τις διαδικτυακές δραστηριότητες οι Έλληνες κάνουν μεγαλύτερη ή ίδια χρήση του Διαδικτύου σε σχέση με την Ευρώπη εν γένει. Ωστόσο, παρ’ όλο που όλο και περισσότεροι χρήστες έχουν αρχίσει να χρησιμοποιούν  διαδικτυακές τραπεζικές υπηρεσίες το 2017 (36%) σε σύγκριση με το 2016 (28%), το ποσοστό παραμένει πολύ κάτω από το μέσο όρο της Ε.Ε. (61 %). Το ίδιο παρατηρείται και για στις αγορές μέσω Διαδικτύου, που παραμένουν στάσιμες στο 45 % των χρηστών του Ίντερνετ. 

Ψηφιακές επιχειρήσεις
Οι συνολικές επιδόσεις της Ελλάδας όσον αφορά την ενσωμάτωση της ψηφιακής τεχνολογίας από τις επιχειρήσεις είναι ανεπαρκείς και προχωρούν με βραδύτερους ρυθμούς από το μέσο όρο της Ε.Ε. Ωστόσο, όπως παρατηρεί η σχετική έκθεση, η χρήση της ηλεκτρονικής ανταλλαγής πληροφοριών από τις επιχειρήσεις (37%) είναι πάνω από το μέσο όρο της Ε.Ε. (34%). Επίσης, η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης από τις επιχειρήσεις στην Ελλάδα είναι στο ίδιο επίπεδο με το μέσο όρο της Ε.Ε. (21 %).

Στο μεταξύ, το 2017 το ποσοστό των επιχειρήσεων που χρησιμοποιούσε ηλεκτρονικά τιμολόγια (6,5%) αυξήθηκε, ενώ η χρήση υπηρεσιών cloud παρέμεινε στάσιμη (5,5%) σε χαμηλό επίπεδο.  Επιπρόσθετα, ο κύκλος εργασιών ηλεκτρονικού εμπορίου των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων είναι χαμηλός, αλλά το 60% των επιχειρήσεων που πραγματοποιούν πωλήσεις μέσω Διαδικτύου, δραστηριοποιούνται σε άλλες χώρες. 

Ηλεκτρονική διακυβέρνηση
Όπως αναφέρει η έκθεση που συνοδεύει την αξιολόγηση του DESI, στην Ελλάδα, οι ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες εξακολουθούν να αποτελούν έναν από τους πιο δύσκολους τομείς της ψηφιακής οικονομίας και κοινωνίας. Η χώρα προοδεύει μεν, αλλά οι επιδόσεις της είναι πολύ κάτω από το μέσο όρο της Ε.Ε. και βρίσκεται στην τελευταία θέση μεταξύ των 28 κρατών - μελών της Ε.Ε. Το ποσοστό των χρηστών της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης είναι χαμηλό (38%) σε σύγκριση με το μέσο όρο της Ε.Ε. (58%). Από την πλευρά της προσφοράς, όσον αφορά την παροχή ηλεκτρονικών δημόσιων υπηρεσιών, η Ελλάδα σημείωσε κάποια πρόοδο το 2017 με 14/100 προσυμπληρωμένα έντυπα σε σύγκριση με 5/100 το 2016, αλλά παραμένει πολύ κάτω από το μέσο όρο της ΕΕ (53/100) και βρίσκεται στην 27η θέση.

Η εικόνα στην Ε.Ε.
Τα στοιχεία για το δείκτη DESI 2018 είναι αποκαλυπτικά όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά και για το σύνολο της Ε.Ε., η οποία γίνεται μεν περισσότερο ψηφιακή, αλλά η πρόοδος δεν επαρκεί, ώστε να φθάσει τους παγκόσμιους πρωτοπόρους και να μειώσει τις διαφορές μεταξύ των κρατών - μελών.

Πάντως, συνολικά, η εικόνα είναι θετική. Η Ε.Ε. συνέχισε να βελτιώνει τις ψηφιακές της επιδόσεις με το χάσμα μεταξύ των περισσότερο και των λιγότερο ψηφιακών χωρών να μειώνεται ελαφρά από τις 36 στις 34 μονάδες. Σύμφωνα με τα στοιχεία του DESI 2018, η Δανία, η Σουηδία, η Φινλανδία και οι Κάτω Χώρες πέτυχαν την υψηλότερη βαθμολογία και κατατάσσονται μεταξύ των παγκόσμιων πρωτοπόρων στην ψηφιοποίηση. Ακολουθούν το Λουξεμβούργο, η Ιρλανδία, το Ηνωμένο Βασίλειο, το Βέλγιο και η Εσθονία. Η Ιρλανδία, η Κύπρος και η Ισπανία σημείωσαν τη μεγαλύτερη πρόοδο (πάνω από 15%) την τελευταία τετραετία.

Υπερυψηλές ταχύτητες
Στον πρώτο από τους υπο-δείκτες, που μετρά ο DESI, στη συνδεσιμότητα, η εικόνα έχει ως εξής: συνδεσιμότητα υπερυψηλής ταχύτητας, τουλάχιστον 100 Mbps, διατίθεται στο 58% των νοικοκυριών και ο αριθμός των συνδρομών αυξάνεται με γρήγορους ρυθμούς. Το 15% των νοικοκυριών χρησιμοποιεί ευρυζωνικές συνδέσεις υπερυψηλής ταχύτητας, ποσοστό διπλάσιο σε σχέση με δύο χρόνια πριν και πενταπλάσιο απ’ ό,τι το 2013.

Στο μεταξύ, το 80% των ευρωπαϊκών νοικοκυριών καλύπτεται από ευρυζωνικές συνδέσεις υψηλής ταχύτητας τουλάχιστον 30 Μegabits ανά δευτερόλεπτο (Mbps) (76% πέρυσι) και ένα τρίτο (33%) των ευρωπαϊκών νοικοκυριών έχουν συνδρομή (23% αύξηση σε σύγκριση με πέρυσι, και 166% σε σύγκριση με το 2013). Επίσης, οι συνδρομές για κινητά δεδομένα αυξήθηκαν κατά 57% από το 2013, για να φθάσουν τις 90 συνδρομές ανά 100 κατοίκους της Ε.Ε. Τα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας 4G καλύπτουν, κατά μέσο όρο, το 91% του πληθυσμού της Ε.Ε. (84% πέρυσι).

Στο μεταξύ, οι Ευρωπαίοι χρησιμοποιούν όλο και περισσότερο το Διαδίκτυο. Η υψηλότερη αύξηση στη χρήση διαδικτυακών υπηρεσιών σημειώθηκε στις τηλεφωνικές κλήσεις και τις βιντεοκλήσεις. Πλέον, περίπου οι μισοί Ευρωπαίοι (46%) χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο για να κάνουν τηλεφωνικές κλήσεις, που σημαίνει αύξηση κατά 20% σχεδόν σε σύγκριση με πέρυσι και πάνω από 40% σε σύγκριση με το 2013. Άλλοι δείκτες δείχνουν ότι το 81% των Ευρωπαίων χρησιμοποιεί το Διαδίκτυο τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα (79% πέρυσι). 

Δεξιότητες
Ο DESI 2018 διαπιστώνει ότι, ενώ η Ε.Ε. διαθέτει σήμερα περισσότερους ειδικούς ψηφιακής τεχνολογίας, το ψηφιακό χάσμα παραμένει. Συγκεκριμένα, έχει σημειωθεί ελάχιστη αύξηση των πτυχιούχων θετικών επιστημών, τεχνολογίας, μηχανικής και μαθηματικών (STEM) (19,1 πτυχιούχοι ανά 1.000 άτομα ηλικίας 20 έως 29 ετών το 2015, σε σύγκριση με 18,4 το 2013). Επιπρόσθετα, το 43% των Ευρωπαίων εξακολουθεί να μη διαθέτει βασικές ψηφιακές δεξιότητες (44% πέρυσι). 

Ψηφιακές επιχειρήσεις
Από τα στοιχεία του DESI 2018 προκύπτει, εξάλλου, ότι οι επιχειρήσεις στην Ε.Ε. είναι μεν πιο ψηφιακές, ωστόσο, το ηλεκτρονικό εμπόριο αυξάνεται με αργό ρυθμό. Παρ’ ότι όλο και περισσότερες επιχειρήσεις εκδίδουν ηλεκτρονικά τιμολόγια (18% σε σύγκριση με 10% το 2013) ή χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για επικοινωνία με πελάτες και εταίρους (21% σε σύγκριση με 15% το 2013), ο αριθμός των ΜμΕ, που δραστηριοποιούνται στο ηλεκτρονικό εμπόριο, παραμένει στάσιμος τα τελευταία χρόνια (17%). 

Δημόσιες υπηρεσίες
Στο μεταξύ, οι Ευρωπαίοι χρησιμοποιούν περισσότερες διαδικτυακές δημόσιες υπηρεσίες, καθώς το 58% των χρηστών του Διαδικτύου, που υπέβαλαν έντυπα σε δημόσιες υπηρεσίες, προτίμησε τη διαδικτυακή τους υποβολή (52% το 2013). Επίσης, το 18% των πολιτών χρησιμοποιεί διαδικτυακές υπηρεσίες υγείας.